Ενύπνιο του έρημου «εμείς»

Του Κώστα Βούλγαρη

 

ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΟΥΒΑΛΗΣ, Όρμος. Σκηνική ποιητική αφήγηση, εκδόσεις (.poema..), σελ. 58

 

Η μέχρι τούδε ποιητική διαδρομή του Βασίλη Ρούβαλη κανοναρχείται από το στοιχείο του λυρισμού και κατέχεται από τη συνθετική αγωνία, όπως άλλωστε το έχω εξηγήσει σε παλαιότερο κείμενό μου. Έτσι, ο τίτλος του βιβλίου, «Όρμος», αποτελεί αυτόχρημα μια λυρική εικόνα, ενώ ο υπότιτλος, «Σκηνική ποιητική αφήγηση», εκφράζει τον χαρακτήρα της σύνθεσης. Εκφράζει όμως και μια μεγάλη, θε έλεγα απόλυτη αφαίρεση, όπως είναι ένα θεατρικό δρώμενο, αφού το ποιητικό συμβάν λαμβάνει χώρα σε χώρο και έδαφος αμιγώς προσωπικό, και το «υπόλοιπο» δηλώνεται μόνο στον τελευταίο στίχο του τελευταίου ποιήματος:

την αυγή, θα συνεχίσω με την πραγματικότητα

Έχουμε λοιπόν μια ποιητική σύνθεση του εσωτερικού (όχι πάντως εσώτερου) εγώ, στη γραμμή της καθαρής ποίησης που χαρακτηρίζει και συνέχει το όλο έργο του Ρούβαλη.

Εδώ όμως πρέπει να επισημανθούν αρετές, ή μάλλον επιτεύγματα. Η ροή του λόγου είναι απρόσκοπτη, έχει μια σπάνια φυσικότητα, που δεν «σκαλώνει» πουθενά, έχει διάρκεια σε όλο το βιβλίο, η οποία είναι φοβερά δύσκολο να επιτευχθεί στους χαμηλούς τόνους όπου αρθρώνεται ο λόγος του, αν και όχι σε μινιμαλιστικούς τόνους, όπου θα ήταν πιο εύκολα εφικτή. Η γλώσσα του, την οποία κατέχει πολύ καλά, αφού ο Ρούβαλης φέρει και την ιδιότητα του φιλολόγου, αλλά και την χειρίζεται με άνεση, αφού έχει υπάρξει διορθωτής και δημοσιογράφος, είναι ένα δεύτερο στοιχείο, που κι αυτό προσθέτει σαφήνεια, σφρίγος και ζωντάνια, πράγματα δυσεύρετα σε άλλες σύγχρονες απόπειρες καθαρής ποίησης.

Με αυτό τον τρόπο, ο Ρούβαλης δείχνει να απαντά, πειστικά, στις επιφυλάξεις (και δικές μου) για το αν μπορεί να υπάρξει σήμερα καθαρή ποίηση, που μάλιστα δεν θα προσφεύγει στην ευχέρεια της φιλολογικής συνομιλίας με επιτεύξεις της ποιητικής παράδοσης.

Το κορυφαίο παράδειγμα της σχετικής παράδοσης αποτελεί φυσικά η Φοινικιά του Κωστή Παλαμά, και έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να συγκρίνει κανείς τις δύο αυτές ποιητικές συνθέσεις, όχι βέβαια αξιολογικά αλλά για να δει τη μετατόπιση του σύγχρονου ποιητή, σε κλίμακες πολύ χαμηλότερες: στον λυρικό τόνο, στις εννοιολογικές αξίες, στο εύρος του «εμείς» και του «εγώ», το οποίο στην ποιητική σύνθεση του Ρούβαλη προβάλλει συμφιλιωμένο με το πραγματικό, ανθρώπινο μέγεθός του.

Μια σύγχρονη ποίηση, με γνώση και επάρκεια της ταυτότητάς της: την αυγή, θα συνεχίσω με την πραγματικότητα.

Μαρία Χρουσάκη, Χριστούγεννα 1951, Αθήνα, εκτύπωση ψεκασμού μελάνης (inkjet), 90 x 90 εκ., ΕΠΜΑΣ – Φωτογραφικό Αρχείο Μαρίας Χρουσάκη