Μπούχενβαλντ

Στις «Αναγνώσεις» Κυριακής 19 Ιουλίου 2020, παρουσιάστηκε το χρονικό του Σαλονικιού Εβραίου, Μωσέ Αελιών: Δύο Χρόνια στο Άουσβιτς. Έχουν γραφτεί πολλά τέτοια βιβλία και έχω διαβάσει αρκετά. Αυτό όμως το τελευταίο με ώθησε να γράψω για ό,τι είδα στο Μπούχενβαλντ. Σπούδασα Πολ. Μηχανικός στο Πολυτεχνείο της Δρέσδης από το 1965. Τη γλώσσα την έμαθα στη Λειψία στο Ινστιτούτο Πατρίς Λουμούμπα. Το Ινστιτούτο μας οργάνωσε μια επίσκεψη στη Βαϊμάρη και στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ που ήταν πολύ κοντά στην πόλη. Όταν φτάσαμε στο στρατόπεδο είχε ήδη έλθει πολύς κόσμος και από άλλες χώρες για το προσκύνημα. Δεν ήμουν ανίδεη για το Ολοκαύτωμα. Όμως άλλο να έχεις διαβάσει και άλλο να βλέπεις με τα μάτια σου ανθρώπινα αντικείμενα, στο μουσείο και τις εγκαταστάσεις που αποτελούν το κρεματόριο.

Μπήκαμε σε μια αίθουσα μεγάλη και βλέπω σωρούς από παπούτσια, από γυαλιά και από μαλλιά. Αυτή ήταν η πρώτη σκληρή εντύπωση και η καρδιά μου άρχισε να χτυπά δυνατά. Περπατήσαμε παρακάτω και συνάντησα μια μικρή γυάλινη προθήκη. Κοίταζα με προσοχή διάφορα αντικείμενα και ξαφνικά βλέπω ένα γυάλινο δοχείο που σε κάποιο ειδικό συντηρητικό υγρό υπήρχε μια ανθρώπινη καρδιά με την τρύπα από τη σφαίρα. Πριν προλάβω να αντιδράσω, βλέπω ένα αμπαζούρ και ο συνοδός μας μού είπε ότι είναι φτιαγμένο από ανθρώπινο δέρμα, το είχε φτιάξει η γυναίκα του στρατοπεδάρχη!

Βρέθηκα λοιπόν σε άλλο κόσμο. Δυσκολεύτηκα πολύ να βρω την έξοδο. Όταν τελικά βγήκα ήρθε κοντά μου η καθηγήτριά μας και ευγενικά μου λέει: τώρα θα πάμε στο κρεματόριο και αν δεν αισθάνεσαι καλά μην έρθεις. Της είπα ότι θα έρθω. Φτάσαμε στο συγκεκριμένο χώρο και μπήκαμε σε μια αίθουσα που ήταν ιατρείο και φαρμακείο. Εκεί έφερναν τους κρατούμενους τάχα για να τους εξετάσουν και σε ένα ειδικά διαμορφωμένο πλατό τους έλεγαν να σταθούν όρθιοι για να τους μετρήσουν το ύψος. Πίσω ακριβώς υπήρχε ένας ξύλινος τοίχος με μια τρύπα στο ύψος του κεφαλιού τους. Τότε πήγαινε ο εκτελεστής από πίσω και τους πυροβολούσε στο κεφάλι. Ο νεκρός έπεφτε σε ένα μεγάλο βαγονέτο το οποίο με ένα μηχανισμό ανέβαινε στον επάνω όροφο όπου βρίσκονταν οι φούρνοι που τους έκαιγαν.

Φεύγοντας από εκεί η ομάδα μας με το πούλμαν οδηγήθηκε στη Βαϊμάρη. Την πανέμορφη πόλη με την έως σήμερα φημισμένη αρχιτεκτονική της σχολή, τη Βαϊμάρη του Γκαίτε και του Σίλερ. Από τις φρικαλεότητες που είχα δει πριν, μου ήταν αδύνατον να ακολουθήσω και στις άλλες επισκέψεις. Μπόρεσα μόνο να δω το σπίτι του Γκαίτε. Τα χρόνια πέρασαν, τελείωσα τις σπουδές μου και γύρισα στην Ελλάδα. Όσα βιβλία κι αν διάβασα μετά, όσα ντοκιμαντέρ κι αν είδα για την τραγωδία εκατομμυρίων αθώων ανθρώπων θυμάτων του Ναζισμού, εκείνο που έμεινε βαθειά χαραγμένο μέσα μου είναι το Αμπαζούρ από Ανθρώπινο Δέρμα.

ΛΙΤΣΑ ΔΟΥΔΟΥΜΗ

Άγγελος Αντωνόπουλος, Κρεμλίνο- 100 χρόνια, 2017,
τρισδιάστατη κατασκευή, βίντεο, φως  και ήχος