Α’ Βαλκανική Διάσκεψη

Η επικαιρότητα μιας ξεχασμένης ιστορίας

Πελαγία Κυριαζή, «Απόσταση» (από τη σειρά Πλέγματα-κλουβιά), 1990-1995, κάρβουνο και μολύβι σε χαρτί, 75 x 100 εκ.

ΤΟΥ ΑΛΚΗ ΡΗΓΟΥ

Τούτες τις μέρες, που με την επικύρωση της ιστορικής Συμφωνίας των Πρεσπών η χώρα μας, από μέρος του Βαλκανικού προβλήματος ( Ευ. Κωφός : «Ελλάδα και Βαλκάνια», Ιστορία του ελληνικού έθνους, Εκδοτική Αθηνών τομ. ΙΣΤ΄ σελ. 418) μετατρέπεται σε δύναμη σταθερότητας, προοπτικής ανάπτυξης και συνεργασίας των λαών των Βαλκανίων, οφείλει να αρχίσει και η συζήτηση επί της ουσίας για τις προοπτικές αυτού του νέου ρόλου της.

Αντιπαρερχόμενοι τις εθνικιστικές κραυγές και μικροκομματικές οιμωγές στις οποίες έπεσαν δυστυχώς και δυνάμεις της Αριστεράς, καλό είναι να θυμηθούμε αυτή την Πρώτη Βαλκανική Διάσκεψη, η οποία συνήλθε σε πανηγυρικό κλίμα στην Αθήνα στις 5 Οκτωβρίου του 1930 και διήρκεσε ως τις 12 του ίδιου μήνα, υπό την Προεδρία του Αλ. Παπαναστασίου. Αποτέλεσμα του οράματος το οποίο είχε διατυπώσει ένα χρόνο πριν στο Διεθνές Συνέδριο για την Ειρήνη, που είχε επίσης διοργανώσει στους Δελφούς. Προφανώς ο χώρος δεν επιτρέπει να αναφερθούμε στην όλη σύλληψη της διαβαλκανικής συνεργασίας στις ρίζες της στα οράματα του Ρήγα, του Ομπρένοβιτς και τόσων ακόμη. Θα σταθούμε όμως σε μια σημαντική πτυχή της, τελείως αγνοημένη, που μας θύμισε η Αγγελική Κωνσταντοπούλου («Αναγνώσεις» 2 και 9 Αυγούστου 2015). Πτυχή που αφορά προτάσεις για πνευματική συνεργασία και τον ρόλο σ’ αυτήν των Πανεπιστημίων, τις οποίες επεξεργάστηκε η τρίτη επιτροπή της Διάσκεψης υπό την Προεδρία του τούρκου αντιπροσώπου, με την συμμετοχή από ελληνικής πλευράς των Αλ. Σβώλου, Αύρας Θεοδωροπούλου και Β. Βεκιαρέλη.

Σε αυτήν, στο πλαίσιο της οργάνωσης πνευματικών ανταλλαγών, ενδεικτικά καταγράφουμε τις προτάσεις για διδασκαλία των βαλκανικών γλωσσών στα Πανεπιστήμια της περιοχής, από τον Αλ. Σβώλο, του Αλβανού αντιπροσώπου Φρασσάρι για διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, γλώσσας και τέχνης σε όλες τις βαλκανικές χώρες, του Ρουμάνου αντιπροσώπου Καντακουζηνού, για δημιουργία Λαϊκών Πανεπιστημίων που θα αναπτύσσουν την δράση τους σ’ όλες τις χώρες της χερσονήσου, φέρνοντας σε επαφή του λαούς με τις κατακτήσεις των επιστημών καθώς και την οργανωμένη ανταλλαγή φοιτητών μεταξύ των βαλκανικών Πανεπιστημίων, ενώ την απάλειψη από τα σχολικά εγχειρίδια αναφορών που εξάπτουν τα μίση μεταξύ των λαών και την φιλοπόλεμη διάθεση, πρότεινε η Α. Θεοδωροπούλου.

Προτάσεις που τότε δυστυχώς έμειναν χωρίς συνέχεια και λόγω των ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων, οι ποίες όμως σήμερα με την συμβολή της Ε.Ε. στην οποία ήδη συμμετέχουν τρείς Βαλκανικές χώρες και αναζητούν την ένταξή τους σ’ αυτήν οι υπόλοιπες, έχουν την δυνατότητα να αρχίσουν να πραγματώνονται και να διευρύνονται. Σ’ αυτή την κατεύθυνση άλλωστε εντάσσονται και οι ανάλογες εξαγγελίες της Υπουργού Πολιτισμού, τις οποίες οφείλουμε να στηρίξουμε για ένα αύριο ειρήνης και εξάλειψης των αρνητικών παραδοσιακών εθνικιστικών στερεότυπων ανάμεσα στους λαούς μας. Για ένα Δημοκρατικό αύριο της πολύπαθης χερσονήσου των Βαλκανίων.