Η αλήθεια

Λ΄ Τίς εί;

Στον Λουτσιάνο Κάνφορα, ανυπερθέτως

Σε ό,τι σχετίζεται με τον Σιμωνίδη, για τίποτα δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι. Είναι προτιμότερο, να το πάρουμε απόφαση ότι καμιά από τις πιθανές απαντήσεις μας, στα ερωτήματα που τον αφορούν, δεν θα μας οδηγήσει στην “αλήθεια”. Όλες, ακόμα και τις αληθοφανείς απαντήσεις, σαν τη φιλολογική/καβαφική που σκάρωσα τις προηγούμενες Κυριακές και σας εξέθεσα, ο Σιμωνίδης τις έχει προβλέψει και περιγράψει, ενίοτε και παρωδήσει, και μάλιστα με όρους της σύγχρονης, δηλαδή σημερινής, αφηγηματικής και εν γένει θεωρίας, καθώς και με όρους της σύγχρονης λογοτεχνικής μεταμυθοπλασίας.

Για τίποτα δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι στην ιστορία της γραφής. Πόσω μάλλον μιλώντας για τον Σιμωνίδη, ο οποίος, απ’ όπου κι αν τον προσεγγίσουμε, μας προκύπτει όχι ως παγωμένο και νεκρό γράμμα, αλλά ως ζων και σφριγηλός, ως θεωρητικός και συνάμα ακτιβιστής της αποδόμησης, και δη της ριζοσπαστικής εκδοχής της, ως εξέχον μέλος της άχρονης πόλεως των ιδεών και των τεχνών.

Αν παρ’ όλα αυτά κάποιος επιμένει, μπορεί να τον ρωτήσει: τίς εί; Κι εκείνος ίσως φιλοτιμηθεί να μας απαντήσει:

― “Είμαι μόνο τα κείμενά μου, δηλαδή όλα τα κείμενα που εξέδωσα ή πούλησα ή χάρισα: τα γνήσια, τα πλαστά, τα ανάμικτα, τα αταύτιστα, τα φοινικικά, τα αιγυπτιακά, τα αρχαιοελληνικά, τα λατινικά, τα ελληνιστικά, τα χριστιανικά, τα δημοσιολογικά, οι επιστολές μου, και πλείστα άλλα που δεν φαντάζεσθε, αν και τα έχετε μπροστά σας, στα χέρια σας, ως και πλείστα όσα εξ εμού προκληθέντα. Όπως το λέει ο ποιητής, μη μόνον όσα βλέπετε πιστεύετε· το βλέμμα της γραφής είναι οξύτερον.

Αυτά τα κείμενα σήμερα βρίσκονται σε βιβλιοθήκες πανεπιστημίων, ιδρυμάτων, μουσείων, και, όπως όλα αδιακρίτως τα κείμενα που είναι άξια λόγου, πλέουν απενοχοποιημένα στη θάλασσα της ιστορίας, παράγοντας αποτελέσματα στην πόλη των ιδεών και των τεχνών· όπως, θέλω να ελπίζω, και τα κείμενα που διαβάσατε σε αυτή τη στήλη.

Μη δυσανασχετείτε και μη συνοφρυώνεστε. Ναι, εδώ είμαι, και σας βλέπω· γιατί τα κείμενά μου είναι εδώ, και είναι εκείνα που σας βλέπουν. Κι έχω μονάχα τούτο να σας πω –εκείνα έχουν να σας πουν– του ποιητή έναν ακόμη στίχο: ποτέ του, μήτε γεννήθηκε κανείς, μήτε κανείς πεθαίνει.”

Φιλολογικό υστερόγραφο. Είναι νομίζω προφανές, ότι θεωρώ την Συμαΐδα ως ένα κορυφαίο νεοελληνικό, και ευρωπαϊκό, μυθιστόρημα του 19^ου αιώνα, ισότιμο με την Πάπισσα Ιωάννα.

Αν αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η τέχνη του λόγου, ας αφήσουμε τις ηθογραφίες και τα «ιστορικά μυθιστορήματα» της εποχής εκείνης, να βουλιάζουν στη σπλαχνική λήθη, ως η προβλέψιμη, και αναλώσιμη, λογοτεχνία της, και ας διαβάσουμε την σφύζουσα από ζωή και τέχνη Συμαΐδα. Καθώς φαίνεται, ήρθε «η ώρα της», ήρθε η ώρα του Σιμωνίδη, όπως άλλωστε μας έχει υποδείξει τα τελευταία χρόνια ο Λουτσιάνο Κάνφορα, επιμένοντας στην περίπτωσή του.

Επίσης, ο συμπαραστάτης μου σε αυτή την κατάδυση στο έργο του Κωνσταντίνου Σιμωνίδη, Νίκος Μαυρέλος, μου ανακοίνωσε ότι από το επόμενο ακαδημαϊκό έτος θα διδάσκει την Συμαΐδα στο μεταπτυχιακό του σεμινάριο. Ως λογοτεχνία, φυσικά.

Οφείλω να ομολογήσω, ως αρκάς μυλωθρός: «Ναι, υπάρχουν φιλόλογοι στην Ιταλία και στην Κομοτηνή»...

ΚΩΣΤΑΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ