23/12/18

Σταυροβελονιές

ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΠΟΥΡΑ

HENRY JAMES, Τι ήξερε η Μέιζι, μετάφραση: Σώτη Τριανταφύλλου, εκδόσεις Gutenberg, σειρά Aldina/16, σελ. 475

Η ηλικιακή αντιστροφή είναι εδώ το εκπληκτικό δραματουργικό τέχνασμα. Ο τριτοπρόσωπος αφηγητής έχει πλήρη πρόσβαση στον ψυχισμό και στη συνείδηση της μικρής παιδούλας που γίνεται μπάλα του μπιλιάρδου, θύμα σε πολύπλοκες καραμπόλες που προκαλεί η ανωριμότητα κι ο αχαλίνωτος αισθησιασμός των μεγάλων. Ο Henry James μοιάζει σα να παλιμπαιδίζει σε αυτό του το ψυχογράφημα, αφού η μικρούλα Μέϊζι λειτουργεί σα να είναι ένα δικό του προσωπείο κι όσο κι αν έχουν προοδεύσει οι ψυχολογικές σπουδές έναν και πλέον αιώνα μετά παραμένει καίρια, επίκαιρη, εύστοχη κι ανατρεπτική η εκ των έσω εικονογράφηση των μεταβολών της παιδικής ηλικίας
 Βεβαίως, η αρχιτεκτονική του όλου αφηγηματικού οικοδομήματος είναι τόσο μαθηματική και καλά υπολογισμένη που υποκρύπτει την ύπαρξη ενός «σεναρίου» όπως ομολογεί ο ίδιος ο συγγραφέας, ενός περίπλοκου καμβά, κάποιου προπλάσματος ιστού αράχνης στο οποίο παγιδεύονται όλοι ανεξαιρέτως οι ήρωες και οι ηρωίδες, εκτός από την μικρομέγαλη προνομιούχο που επιδεικνύει μεγαλοφυή παρατηρητικότητα κι αναλυτική οξυδέρκεια. Λεπταίσθητες ψυχικές κινήσεις και «μαγνητικά ρευστά» απεικονίζονται σαν σε διάγραμμα επιστημονικό κι η επιπολαιότητα, η ματαιοδοξία, ο καιροσκοπισμός και η προικοθηρία των «ενηλίκων» συναντούν την απρόσκοπτη «αγνότητα» μιας παμπόνηρης «παιδίσκης» που καμώνεται την ανήξερη προκειμένου να χειριστεί προς όφελός της την χαοτική κατάσταση που προκάλεσε το διαζύγιο των γονιών της και οι σταυροβελονιές (για να μην το πούμε αλλιώς) των ερωτικών συναντήσεων, συνευρέσεων, συμβάσεων μεταξύ εχεφρόνων που μοιάζουν τραγικά γελοίοι και παιδαριώδεις.
Η Σώτη Τριανταφύλλου επέλεξε μία κοινή, κοινότατη καθομιλουμένη, χωρίς να κάνει καν την προσπάθεια να διανθίσει την ιδιόλεκτο κάθε ομιλούντος προσώπου με κάποιο χαρακτηριστικό γνώρισμα, ένδειξη καταγωγής, μορφωτικού επιπέδου ή φιλοδοξίας. Αυτά τα ούτως ή άλλως τυχάρπαστα άτομα μοιάζουν απολύτως εναλλάξιμα και πανομοιότυπα σαν μπάλες του μπιλιάρδου, που μόνο το χρώμα τις διαφοροποιεί. 

Jorge Méndez Blake, Castle

Δεν υπάρχουν σχόλια: