17/6/18

Η εφηβεία και τα άλογα της θάλασσας


ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΤΣΟΥΠΡΟΥ

Maggie Stiefvater, Οι Αγώνες του Σκορπιού, Μετάφραση: Αγγελική Δαρλάση, εκδόσεις Πατάκη

Τα ευπώλητα βιβλία, των οποίων η εμπορική επιτυχία αντικατοπτρίζεται ταυτόχρονα και σε πολλαπλές μεταφράσεις και σε βραβεία, άλλοτε δικαιούνται και άλλοτε (πιο συχνά) δεν δικαιούνται να υπερηφανεύονται και ως καλλιτεχνικές δημιουργίες· το ανά χείρας βιβλίο τής Μάγκι Στίφβατερ, πάντως, ανήκει στην ευάριθμη κατηγορία.
Έχοντας για πολλά χρόνια ως απωθημένο στόχο/ επιθυμία να γράψει ένα βιβλίο για τα μυθικά άλογα της θάλασσας (τα οποία, όπως η ίδια μάς πληροφορεί στο σχετικό «Σημείωμά» της, πέρα από το όνομα «καπλ ίσκα» το οποίο εκείνη υιοθέτησε, στην παραλλαγή τής γλώσσας Μανξ[i] ονομάζονται «γκλάστιν», στις ιρλανδικές παραλλαγές ονομάζονται «κάπελ γιστζ», «κάμπιλ όστεϊ» και «ώογκισκι» και στις παραλλαγές τής Σκοτίας «ιτς γίστζε» και «κέλπις»), η συγγραφέας, τελικώς, κατόρθωσε να φέρει εις πέρας (και μάλιστα λαμπρό) το σχέδιό της, αφού πρώτα παραμέρισε εκείνα τα στοιχεία τού μύθου που δεν της ταίριαζαν (παρόμοια όπως ο Αντρέα Καμιλλέρι υπάκουσε, σε ένα διήγημά του, στον ήρωά του Σάλβο Μονταλμπάνο και απέρριψε την επιλογή να γράψει μία άγρια αιματοβαμμένη αστυνομική ιστορία)[ii].

Το ιδιαιτέρως ελκυστικό χαρακτηριστικό τής γραφής τής Στίφβατερ είναι η επιμονή της στις λεπτομέρειες της ψυχολογίας και των εξ αυτής ορμώμενων εξωτερικών, φραστικών ή μη, εκδηλώσεων των ηρώων και ηρωίδων. Αποδεικνύεται, δε, πολύ καλή γνώστρια τόσο του θηλυκού όσο και του αρσενικού εφηβικού τρόπου σκέψης και της αντίστοιχης συμπεριφοράς, όπως, βέβαια, και της συμπεριφοράς και των ποικίλων αντιδράσεων των αλόγων, τα οποία, είτε στην μυθική είτε στην πραγματική τους εκδοχή, καταλαμβάνουν, όπως ήταν, εξάλλου, αναμενόμενο, ένα πολύ μεγάλο κομμάτι τής αφήγησης. Αυτή η τελευταία, τώρα, έχει ευφυώς ανατεθεί στους πρωτοπρόσωπους αυτοδιηγητικούς ήρωές της, την δεκαεπτάχρονη Πακ και τον δεκαεννιάχρονο Σον, που εναλλάσσονται σε όλη την έκταση του μυθιστορήματος, με τα άλλοτε βαίνοντα παράλληλα και άλλοτε τεμνόμενα μέρη τής ιστορίας τους. Ο αναγνώστης/ η αναγνώστρια τους παρακολουθεί με μεγάλο ενδιαφέρον και συχνά με πραγματική αγωνία και συγκίνηση, όχι μόνον λόγω των δραματικών εξελίξεων αλλά, κυρίως, χάρη στην εσωτερική αλήθεια τους και την ακρίβεια της απόδοσής της. Διότι η μυθοπλασμένη ιστορία, την οποία εκ περιτροπής μάς αφηγούνται, δύναται – και αυτό οφείλεται στους επιδέξιους θεματικούς και τεχνοτροπικούς χειρισμούς τής συγγραφέως – να αποτυπώνει τις φανταστικές περιπέτειές τους και την ίδια στιγμή να αλληγορεί για τα τρομερά, κατά κυριολεξία, εμπόδια που ορθώνει η εφηβεία στον νέο άνθρωπο, απαιτώντας από αυτόν να τα υπερβεί μόνος, ολομόναχος, αν θέλει να ελπίζει στην πιθανότητα μιας ουσιαστικής προόδου τού εσωτερικού του (και τόσο παραμελημένου, αλίμονο, από όλες και όλους μας στα κατοπινά του στάδια) βίου.
Η απόλαυση του μυθιστορήματος στην γλώσσα μας οφείλεται, βέβαια, και στην πολύ προσεκτική και ενίοτε, θα έλεγα, αριστοτεχνική μεταφραστική εργασία (την οποία, επιπλέον, επιμελήθηκε η φιλόλογος και βραβευμένη μεταφράστρια Αθηνά Δημητριάδου) της βραβευμένης συγγραφέως και θεατρολόγου Αγγελικής Δαρλάση· δεν είναι τυχαίο, άρα, πως, επί παραδείγματι, τα τελικά «ν» στην αιτιατική των αρσενικών άρθρων παραμένουν εκεί όπου ανήκουν – εξ όνυχος τον λέοντα. Άλλωστε, για τα πολύ καλά αποτελέσματα ισχύει ακριβώς το ότι τίποτε δεν έχει αφεθεί στην τύχη.


[i] Η γλώσσα Μανξ, η οποία κινδύνευσε να εξαφανιστεί ύστερα από τον θάνατο του τελευταίου ομιλητή της το 1974, αλλά, ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια αναβίωσε, ομιλείται  στην νήσο τού Μαν. Βλ. σχετικά και στο David Crystal, Ένα μικρό βιβλίο για τη γλώσσα, Μετάφραση: Γρηγόρης Κονδύλης, Πατάκης, 2011, σ. 184.
[ii] Βλ. στο Αντρέα Καμιλλέρι, Τα πορτοκάλια τού Μονταλμπάνο, Μετάφραση: Φωτεινή Ζερβού, Πατάκης, 12004, στο διήγημα εκεί με τον τίτλο «Άρνηση», σσ. 231-244.

George Condo, Παραλυτικό Ρομπότ, 2014, λάδι σε λινό, 170,2 x 165,1 εκ. 

Δεν υπάρχουν σχόλια: