Έλληνες εργάτες στον παρισινό Μάη

Παρίσι, Πρωτομαγιά 1968. Στο κέντρο, κρατώντας το πανώ, η Ρούλα Παλαιολογοπούλου

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΠΟΥΛΟΥ

Οι μεγάλες κινητοποιήσεις εκείνης της χρονιάς ξεκίνησαν βέβαια από τους Γάλλους φοιτητές. Δεν άργησαν όμως να πάρουν παλλαϊκό χαρακτήρα, και συγκλόνισαν τη Γαλλία έτσι που το καθεστώς του στρατηγού Ντε Γκωλ έφτασε να κρέμεται από μία κλωστή! Και όπως φαίνεται, σώθηκε την τελευταία στιγμή, όχι μόνο γιατί αποφάσισε να τα παίξει όλα για όλα, αλλά και γιατί το Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας (πανίσχυρο ακόμα τότε) δεν θέλησε να το τραβήξει παραπέρα, βυθίζοντας την Γαλλία στο χάος...

Σ’ αυτό το γεγονός, στην εξέγερση δηλαδή του Μάη, οι Έλληνες της Γαλλίας δεν στάθηκαν καθόλου αδιάφοροι. Το αντίθετο μάλιστα. Ο συντάκτης αυτού του σημειώματος θεωρεί ότι οι Έλληνες που βρίσκονταν τότε στη γαλλική πρωτεύουσα, διεκδικούν ένα σημαντικό μερίδιο σε όλες τις κινητοποιήσεις του Μάη. Και φυσικά πρώτοι απ’ όλους οι Έλληνες της Αριστεράς...

Είναι γνωστό ότι το γαλλικό κράτος και ιδιαίτερα η πρωτεύουσά του, το Παρίσι, στάθηκαν τόπος φιλοξενίας για κάθε έλληνα διανοούμενο που ζητούσε εκεί καταφύγιο. Μην ξεχνάμε ότι εκεί πέρασαν τη ζωή τους ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος (ο γνωστός ποιητής με το ψευδώνυμο Ζαν Μορεάς) ο "πατέρας" της δημοτικής μας γλώσσας Γιάννης Ψυχάρης, και άλλοι πολλοί.

Στο Παρίσι υπήρχε ακόμα από τις αρχές του 20ού αιώνα ένα ρωμαλέο κίνημα προοδευτικών ελλήνων φοιτητών, αλλά και αριστερών διανοούμενων. Γνωρίζουμε επίσης ότι στον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο (1936-1939) αρκετοί από αυτούς εντάχθηκαν στις "Διεθνείς Ταξιαρχίες" και πολέμησαν στο πλευρό της Δημοκρατικής Ισπανίας. Αλλά και κατά την περίοδο της ναζιστικής κατοχής στην Γαλλία, αρκετοί από αυτούς πήραν μέρος και στη γαλλική αντίσταση.

Αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1945 όταν τελείωσε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, πολλές δεκάδες νεαροί έλληνες διανοούμενοι αγωνιστές της Εθνικής μας Αντίστασης, χάρη στις ενέργειες του τότε Γάλλου φιλέλληνα Ροζέ Μιλιέξ μεταφέρθηκαν με το σκάφος "Ματαρόα" στη Γαλλία −στο Παρίσι πήγαν σχεδόν όλοι− για ν’ αποφύγουν τους άγριους διωγμούς που είχαν ξεκινήσει στην Ελλάδα. Ένα μικρό μέρος απ’ αυτούς ξαναγύρισαν λίγα χρόνια αργότερα, στα 1948, για να πάρουν μέρος στον Εμφύλιο στο πλευρό του Δημοκρατικού Στρατού. Οι περισσότεροι όμως παρέμειναν στο Παρίσι.

Την εποχή που περιγράφουμε, δηλαδή το 1968 που συνέβησαν τα γεγονότα του Μάη, οι Έλληνες της Γαλλίας είχαν ήδη ξεκινήσει τις δικές τους αντιδικτατορικές κινητοποιήσεις ένα χρόνο νωρίτερα, δηλαδή από την Άνοιξη του 1967. Σ' αυτές τις κινητοποιήσεις πρωταγωνιστούσε βέβαια η Αριστερά, με κύριο κορμό το κόμμα της ΕΔΑ − δεν είχε φτάσει ακόμα στο Παρίσι η οριστική διάσπαση. Υπήρχαν τότε τέσσερις ΕΔΑϊτικές οργανώσεις στο Παρίσι. Των φοιτητών, των διανοούμενων, των επιστημόνων και των εργατών. Οι τρεις πρώτες στην πλειοψηφία τους δεν ήταν με το ΚΚΕ, σε αντίθεση με την οργάνωση των εργατών που στην πλειοψηφία τους παραμένανε ακόμα πιστοί. Άλλωστε πολλοί, ήταν και μέλη του Κ.Κ. της Γαλλίας.

Δεν μπορούμε όμως να μην αναφερθούμε και σε δύο μαζικούς φορείς των Ελλήνων που κατά τη γνώμη μας παίξανε σπουδαίο ρόλο, τόσο στον αντιδικτατορικό αγώνα όσο και στα γεγονότα του Μάη. Ήταν ο "Σύλλογος Ελλήνων φοιτητών" και ο "Σύλλογος Ελλήνων Εργατών". Για τον πρώτο και τη σημαντική του προσφορά, έχουν γραφτεί αρκετά. Ας σταθούμε λίγο στον δεύτερο:

Ο "Σύλλογος Ελλήνων Εργαζομένων Γαλλίας" −αυτός ήταν ο τίτλος του− ιδρύθηκε στο Παρίσι λίγο πριν κηρυχθεί η δικτατορία στην Ελλάδα. Η ίδρυσή του κρίθηκε αναγκαία, γιατί ενώ μέχρι τότε η Γαλλία δεν είχε σχεδόν καθόλου έλληνες εργάτες στα μεγάλα της εργοστάσια, όπως για παράδειγμα η Γερμανία ή το Βέλγιο, εκείνη την περίοδο άρχισε να προσλαμβάνει. Το εργοστάσιο αυτοκινήτων της Σιτροέν για παράδειγμα, προσέλαβε με ειδική σύμβαση αρκετούς εργάτες από την Ελλάδα. Τους εγκατέστησε μάλιστα σε δικά του κτήρια. Αλλά και σε άλλα εργοστάσια αυτοκινήτων (ΣΙΜΚΑ, ΡΕΝΩ, κ.λπ.) άρχισαν να δουλεύουν Έλληνες. Όλοι αυτοί οι εργάτες, μαζί με εκείνους που δούλευαν ατομικά σε διάφορες δουλειές, ραφτάδες, γουναράδες, γκαρσόνια κ.λπ. έπρεπε κάπου να οργανωθούν.

Ανάμεσα στους στόχους του Συλλόγου, όπως αναφέρονταν στο καταστατικό του, ήταν η αλληλεγγύη των μελών, η βοήθεια να προσαρμοστεί το μέλος στις νέες συνθήκες εργασίας, η εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας, αλλά και οι διεκδικήσεις των δικαιωμάτων τους. Γι’ αυτό και τους προέτρεπε να οργανωθούν στα γαλλικά συνδικάτα, όπως και έγινε. Οι περισσότεροι μάλιστα οργανώθηκαν στο Αριστερό συνδικάτο της CGT!

Δεν θέλει ρώτημα πως στη δραστηριότητα και των δύο αυτών μαζικών φορέων, σημαντικό ρόλο παίξανε οι κανούργιοι εμιγκρέδες, οι πολιτικοί φυγάδες της χούντας. Βρίσκονταν πάντα μπροστά σε όλες τις κινητοποιήσεις, τόσο στον αντιδικτατορικό αγώνα, όσο και στις μάχες που δώσανε στον γαλλικό Μάη.

Δεν πρέπει να παραλείψουμε ν’ αναφέρουμε ότι όλα αυτά γίνονταν τις περισσότερες φορές κάτω από το άγρυπνο μάτι της γαλλικής αστυνομίας. Υπεύθυνος για την παρακολούθηση του Συλλόγου των ελλήνων εργατών, ήταν ο αστυνομικός Αμπράμοβιτς, Εβραίος με καταγωγή από την Πολωνία. Ήταν "πανταχού παρών" αλλά πολύ διακριτικά, σε όλες σχεδόν τις εκδηλώσεις μας. Θα πρέπει όμως να σημειώσουμε πως −έτσι τουλάχιστον έδειχνε− έβλεπε με αρκετή συμπάθεια τις αντιδικτατορικές κινητοποιήσεις των Ελλήνων...

Έπειτα από όλα τα παραπάνω, θα μπορούσαμε να πούμε ότι όλοι έλληνες φοιτητές και εργάτες που πήραν μέρος στις κινητοποιήσεις του γαλλικού Μάη, ήταν "σαν έτοιμοι από καιρό", αφού είχαν έναν χρόνο "προϋπηρεσία" σε αγώνες κατά της ελληνικής φασιστικής χούντας.

Στον γαλλικό Μάη, οι Έλληνες εργάτες πράγματι βρέθηκαν "λίγο σαστισμένοι" και "λίγο αποπροσανατολισμένοι", όπως γράφει ο Νίκος Χατζηνικολάου, ένα από τα σημαντικά στελέχη του φοιτητικού Συλλόγου τότε, και δεν συμμετείχαν όσο θα ’πρεπε. Η αιτία όμως δεν ήταν μονάχα οι δικές τους αδυναμίες (γλώσσα κ.λπ.). Ήταν και η κομματική "γραμμή" που δεν το επέτρεπε, όπως και η "γραμμή" των συνδικάτων που για αρκετό χρόνο δίσταζαν να κινητοποιηθούν.

Παρ' όλα αυτά, αρκετοί Έλληνες εργάτες, ακόμα και μέλη της διοίκησης του Συλλόγου, πήραν μέρος σε όλες σχεδόν τις κινητοποιήσεις. Σε όλες τις συνεδριάσεις που κάναμε στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης, όπου είχε παραχωρηθεί ιδιαίτερη αίθουσα για τους Έλληνες, υπήρχαν πάντα και εργάτες. Το ίδιο και σε όλες τις πορείες και τα συλλαλητήρια. Είχαν πάρει μέρος ως και στην κατάληψη της φοιτητικής εστίας.

Η σχεδόν ολοκληρωτική κινητοποίηση των Ελλήνων εργατών στον Γαλλικό Μάη, ξεκίνησε στις 13 του μήνα όταν όλα τα συνδικάτα κήρυξαν γενική απεργία, η οποία βρήκε απολύτως σύμφωνο και το Κομμουνιστικό Κόμμα. Τότε έγινε και η συγκλονιστική πορεία και διαδήλωση, μία από τις μεγαλύτερες που είχε γνωρίσει το Παρίσι στην ιστορία του, η μεγαλύτερη ίσως. Ένα πρωτοφανές πλήθος κι ένα πρωτοφανές πάθος. Μια πορεία που κράτησε σχεδόν τέσσερις ώρες.

Την επόμενη μέρα το Παρίσι ξύπνησε στα κόκκινα. Όλα τα εργοστάσια, όλες οι υπηρεσίες είχαν καταληφθεί και στα κτίρια κυμάτιζαν κόκκινες σημαίες. Τότε ήταν που οργανώθηκαν, εκτός από τις ομάδες κατάληψης, και ομάδες περιφρούρησης σε κάθε τόπο δουλειάς. Τότε πήρανε μέρος και όλοι σχεδόν οι Έλληνες εργάτες, ακολουθώντας τα σωματεία τους.

Διαδηλώσεις γίνανε και άλλες εκείνες τις ημέρες. Σε μία από αυτές μάλιστα πήρε μέρος και η ηγεσία του Κ.Κ. Γαλλίας, με επικεφαλής τον τότε πρώτο γραμματέα Βαλντέκ Ροσσέ, με κεντρικό σύνθημα "Guverneman populair" (κυβέρνηση από τον λαό).

Όλοι εκείνο το διάστημα οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν, ως τις 27 του Μάη που υπογράφηκε με τα συνδικάτα η συλλογική σύμβαση και οι εργαζόμενοι γύρισαν στις δουλειές τους, αφού ικανοποιήθηκαν αρκετά από τα αιτήματά τους.

Από εκείνη την ημερομηνία, άλλωστε, ο γαλλικός Μάης πήρε την κατιούσα, ώσπου σιγά σιγά εκφυλίστηκε και τελείωσε.

Ο Δημήτρης Παλαιολογόπουλος υπήρξε μέλος, και στη συνέχεια πρόεδρος, του "Συλλόγου Ελλήνων Εργαζομένων Γαλλίας"