Η μέσα πατρίδα

ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΚΑΛΟΓΕΡΙΝΗ

ΧΡΥΣΑ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, Αναζητώντας το Χρυσόμαλλο Δέρας, εκδόσεις Καστανιώτη – Νεανική Βιβλιοθήκη

Ελάτε, ας γίνουμε φίλοι, έστω για λίγο,

Ας κάνουμε εύκολη τη ζωή για μας,

Ας αγαπήσουμε και ας αγαπηθούμε,

Κανείς δεν θα ζήσει αιώνια στη γη.

Γιουνούς Εμρέ (Τούρκος ποιητής και φιλόσοφος του 13ου αιώνα)

Με αυτή τη σιωπηλή και συνάμα λαλίστατη ομορφιά των λέξεων -καταχωρημένη στην προμετωπίδα του βιβλίου της- η Χρύσα Σπυροπούλου τολμά να «ταξιδέψει» στις αισθήσεις και στις μνήμες αλλά και στις συγκυρίες μιας μετακινούμενης, εξαιρετικά λεπτής πραγματικότητας. Οι λέξεις της, μοιάζουν με ακοίμητες ώρες που ξεκουράζονται στην αντηλιά της «παλιάς» πατρίδας, διαιωνίζοντας μιαν πολύτιμη αθωότητα -δικαίωση μιας ζωής. 

Με μία διαυγή θεματική-αναφορά στη φιλία και συνύπαρξη, στην εγκαρτέρηση και συγκατάβαση, στην ενσυναίσθηση, στην ανοχή και στην αλληλεγγύη αλλά και στην ευγένεια, στην ελπίδα. Δεν χαρτογραφεί επιδερμικά την Ιστορία αλλά ερευνά και αξιοποιεί συνειδητά το «θησαυρό» που αν και χάθηκε παντοτινά εν τούτοις δυναμιτίζεται με ένα είδος αγνότητας και ρεαλισμού, με μια μόνο λέξη: «μπορεί».

«Μπορεί κάποτε να επιστρέψουμε στην πατρίδα». «Μπορεί μια μέρα να πάμε εκεί, να δούμε τον γενέθλιο τόπο» σκέφτεται η Λίζα, μία από τις ηρωίδες του βιβλίου η οποία καταφθάνει μαζί με την οικογένειά της, το σκύλο της την Ήρα και το μικρό της φίλο Άρη στα παράλια του Εύξεινου Πόντου. Με εκπληκτική ζωντάνια και εγρήγορση, με ενεργητικότητα και αισιοδοξία, ανάμεσα σε εσωτερικά τοπία της μνήμης, σε παλιές ιστορίες, σε μυρωδιές και γεύσεις ψηλαφητές, η επαρχιακή πόλη Όρντου γίνεται ένας μυστηριακός σπινθήρας από το στιγμιαίο στο αιώνιο. Μαζί με τους τούρκους φίλους της, και μέσα από τη συγκυριακή συνάντησή τους με την μεσήλικη Ευανθία η οποία και αυτή αναζητά  χειροπιαστά τη γενέθλια γη, μορφοποιεί αισθητικά την μακρινή καταγωγή της, οδοιπορεί, μαθαίνει, ανταλλάσσει, γεύεται, επαναπροσδιορίζει με τρυφερό ρεαλισμό πρόσωπα και χώρους.

Θέτει το βλέμμα σε διαρκή εγρήγορση, διασαλεύει την Ιστορία με όρους φιλίας, με την ανθρώπινη συνθήκη την οποία ονομάζει «Χρυσόμαλλο Δέρας». Διατρέχει δηλαδή την πιο γλυκιά πραγματικότητα ενός αισιόδοξου και δίκαιου μέλλοντος που δεν είναι άλλο από την ονειροτόκο καταγωγή -αλήθεια και αίτημα της Χρύσας Σπυροπούλου.

Το βιβλίο, έρχεται σε εμάς για να διαπαιδαγωγήσει χωρίς διδακτισμό τα υπνωμένα βλέμματα. Να αφυπνίσει. Να πελεκήσει τη μνήμη και τη σιωπή. Τη στιγμή ακριβώς που οφείλουμε ως κοινωνία και πολιτισμός να συνυπάρξουμε, να ιχνογραφήσουμε το παλιό και το καινούριο ως μία πιθανότητα, να το συμφιλιώσουμε με όρους οικουμένης.

Τέλος, εκείνο που γοητεύει τον αναγνώστη είναι η φωτεινή ηρεμία, μέσω της οποίας η συγγραφέας επεκτείνει και τροφοδοτεί το όνειρο-επιθυμία, την ανθρώπινη σχέση. Χωρίς στείρα ρητορική, με εικόνες αφηγηματικές, δίχως υπαινιγμό, με λόγο απλό και ανθρώπινο μοιάζει να γνωρίζει καλά και να σέβεται την βαθύτατη ανάγκη του ονείρου, εκείνου που μας οδηγεί στο μέσα εαυτό, στη μέσα πατρίδα.

Η Ελένη Π. Καλογερίνη είναι δημοσιογράφος

Από τη σειρά Ειρωνεία- Σημειώσεις πάνω στη Βαλκανική ιστορία, 2013