Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα

ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΤΖΟΚΑ

Ορνός, Μύκονος, 1960-1969, Τέμπερα σε χαρτί, 29,5 × 39 εκ., Συλλογή ΜΙΕΤ

Μια φορά και έναν καιρό υπήρχε και η αυτοδιοίκηση! Κάπως έτσι θα λένε οι επόμενες γενιές. Θα αντιμετωπίζουν την αυτοδιοίκηση σαν μακρινό παρελθόν... κάτι που υπήρξε στην Ιστορία. Και για να είναι πιο παραδειγματικοί θα δείχνουν κάτι που προσομοιάζει με αυτοδιοίκηση. Κάτι λίγο πολύ που μοιάζει και με το σημερινό: προσομοίωση αυτοδιοίκησης.

Η Ιστορία θα αρχίζει με τους πολλούς δήμους και τις πολλές κοινότητες. Αυτό που κληρονομήσαμε από τις μεγάλες στιγμές της πατρίδας μας... την ελληνική επανάσταση, τα πρώτα βήματα του ελληνικού κράτους, την κυβέρνηση του βουνού στην εθνική μας Αντίσταση. Την Ιστορία των δήμων και των κοινοτήτων που τίμησαν και ανέδειξαν αγωνιστές δήμαρχοι... δίπλα - δίπλα με τον λαό, με τον πολίτη.

Εξάλλου οι έννοιες του δήμου και της κοινότητας έχουν βαθιά ιστορική καταγωγή και μακριά διαδρομή στην εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών. Ο δήμος στην πλήρη δημοκρατική του άνθιση, στην Αθήνα της κλασικής εποχής, αφορά στη δημιουργία των δημόσιων θεσμών της πόλεως (όχι πόλης – κράτους όπως εύστοχα παρατηρεί ο Καστοριάδης) και τη συγκρότηση του σώματος των Αθηναίων πολιτών – που δεν περιλαμβάνει, όμως, τις γυναίκες και τους δούλους – το οποίο αποφασίζει στη συνέλευση του δήμου με άμεση συμμετοχή. 

Οι κοινότητες αποτέλεσαν τους θεσμούς των αναδυόμενων πόλεων στον ύστερο Μεσαίωνα, στη σύγκρουσή τους με τη φεουδαρχία, τους ευγενείς και τη μεγάλη γαιοκτησία. Η Παρισινή Κομμούνα το 1871, αποτέλεσε υπόδειγμα συγκρότησης λαϊκής εξουσίας που πραγματοποιεί μια βαθιά ρήξη με το κράτος. Σ’ ένα πρόχειρο σχέδιο, που η Παρισινή Κομμούνα δεν πρόλαβε να επεξεργαστεί περισσότερο, καθορίζεται ρητά ότι η κομμούνα θα αποτελούσε την πολιτική μορφή ακόμα και του πιο μικρού χωριού!!!

Αρκετά με την Ιστορία…. Στη σύγχρονη πραγματικότητα αυτά είναι ψιλά γράμματα. Ο Καποδίστριας κατάφερε το πρώτο χτύπημα στην Αυτοδιοίκηση. Όχι ο κυβερνήτης, αλλά κάτι ανόητοι στα υπουργεία που έδωσαν έτσι χωρίς αιδώ αυτό το όνομα στην υποτιθέμενη μεταρρύθμισή τους. Τα συνηθίζουν αυτά. Έτσι έκαναν και με το δεύτερο χτύπημα. Το θύμα αυτή τη φορά, εκτός από την αυτοδιοίκηση, ήταν και ο Καλλικράτης, ο οποίος μέχρι τότε έχαιρε εκτίμησης. Λέγεται ότι δεν εννοούσαν αυτόν τον Καλλικράτη, τον αρχιτέκτονα, αλλά έναν άλλο, ένα λαμόγιο που περιφέρονταν άσκοπα στην αρχαία Αθήνα (αναφέρεται και αυτός στη βιβλιογραφία).

Οι δήμοι και οι κοινότητες εξανεμίσθηκαν. Ο αριθμός 6.128 των δήμων και των κοινοτήτων του 1997 μειώθηκε το 2011, στους 325! Η πεμπτουσία της αυτοδιοίκησης, όπως τη ζήσαμε, χάνεται. Το άμεσο πρόσωπό της σκοτείνιασε. Άμεση δημοκρατία, λαϊκή συμμετοχή και, συνεπώς, λαϊκή εξουσία αποτελούν λέξεις πλέον κενές περιεχομένου.

Ταυτόχρονα ο «Καλλικράτης» επιχειρεί ρήγματα σε όλες τις κατευθύνσεις, πέρα από το χωροταξικό. Επιχειρεί να χρησιμοποιήσει την Αυτοδιοίκηση ως ιμάντα μεταφοράς των αντιλαϊκών εκείνων πολιτικών που παράγονται στο εργαστήρι των νεοφιλελεύθερων μνημονιακών πολιτικών. Και μέχρι τώρα το πετυχαίνει με την ανοχή ή τη συνενοχή της πλειονότητας των αιρετών.

Η πρωτόγνωρη χρηματοδοτική  ασφυξία του συνόλου της Αυτοδιοίκησης συνδυάζεται με μια λαίλαπα άμεσων και έμμεσων, υλοποιούμενων και επαπειλούμενων, ιδιωτικοποιήσεων που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην μετατροπή των ΟΤΑ σε τοπικά παραρτήματα του ΤΑΙΠΕΔ και των συμφερόντων που αυτό φιλοξενεί και δεξιώνεται…..ή διαφορετικά μετατροπή  των ΟΤΑ σε ευρύτερα ΚΕΠ.

Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα; Τραγουδούν, αλλά πολύ φάλτσα. Δεν αρέσει στον κόσμο να ακούει αυτά τα χιλιοπαιγμένα και κακοποιημένα τραγούδια. Και μάλιστα όταν αυτός υποφέρει, δοκιμάζεται. Και αυτό το εκμεταλλεύονται οι άλλοι... οι επιτήδειοι. Όπως και ο προηγούμενος υπουργός, μιας χρήσεως, που εφάρμοσε τις μνημονιακές πολιτικές μέσω του Καλλικράτη... και ήταν και αυτοδιοικητικός!

Τα τραγούδια αυτά που δεν ακούγονται λένε ότι ακόμα και τώρα, μετά τις αλλεπάλληλες ήττες, ότι η αυτοδιοίκηση είναι το ανάχωμα στη διάλυση του κοινωνικού κράτους. Είναι ο βασικός μοχλός κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής, με κοινωνικές δράσεις διαχρονικές και απότοκες της οικονομικής κρίσης. Είναι αυτή που σηκώνει αποκλειστικά το βάρος της κοινωνικής πολιτικής του κράτους, έχοντας οργανώσει ένα εκτεταμένο δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών, που απευθύνεται στο σύνολο των πολιτών και ιδιαίτερα στους φτωχούς, στους ανέργους και τους οικονομικά ασθενέστερους. Οι παιδικοί σταθμοί, οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, τα ΚΑΠΗ, το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», τα ΚΔΑΠ, τα κοινωνικά παντοπωλεία, τα Κέντρα Αλληλεγγύης για την ενίσχυση φτωχών, αστέγων, η παροχή συσσιτίων, ρούχων, φαρμάκων και άλλα είναι κάποιες από τις δομές που αναγκαστικά θα κλείσουν και κατ' επέκταση θα λείψουν από τους συμπολίτες μας που τόσο έχουν ανάγκη με την εφαρμογή των νέων μέτρων.

Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα και θα συνεχίσουν να τραγουδάνε... έστω και φάλτσα. Αν δεν μπορούμε να κάνουμε τη ζωή μας όπως τη θέλουμε, τουλάχιστον μην την ξεφτιλίσουμε έλεγε ο ποιητής. Κι εμείς αυτό θα κάνουμε... δεν θα γίνουμε συνένοχοι ενός φόνου. Δεν θα γίνουμε συνένοχοι στον πλήρη ευτελισμό της αυτοδιοίκησης.

Το  προφανές, συνεπώς, για την Αριστερά είναι ο αγώνας για την επιβίωση της Αυτοδιοίκησης. Και εδώ δεν υπάρχουν αυταπάτες, ούτε μεσοβέζικες πολιτικές….. δεν παλεύουμε για τον εξωραϊσμό της βάρβαρης αυτής πολιτικής, αλλά για την πλήρη ανατροπή της.  Αντίθετα, η οποιαδήποτε  απόπειρα παρέμβασης και επιδιόρθωσης  στις μικροδομές του πολιτικού συστήματος που θα στερείται ρητής και πολιτικά συγκεκριμένης απεύθυνσης για ουσιαστική συμμετοχή στην κοινωνική βάση, στις υπαρκτές  τοπικές  κοινωνικές  δυνάμεις, θα είναι ατελέσφορη και πιθανότατα θνησιγενής.    Η υπέρβαση των όρων υπό τους οποίους διεξάγεται αυτή τη στιγμή ο πολιτικός αγώνας προϋποθέτει την εμπλοκή της κοινωνικής βάσης και την κινητοποίηση της. Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να υπάρξει μια εκ βάθρων ανασυγκρότηση της αυτοδιοίκησης - πράγμα που βέβαια σημαίνει την πλήρη ανατροπή του καθεστώτος που εγκαθίδρυσε τα Μνημόνια και τον «Καλλικράτη». Η απάντηση πρέπει να είναι άμεση και δυναμική.

Το διακύβευμα, επομένως, των αυτοδιοικητικών εκλογών είναι κρίσιμο και εξαιρετικά επίκαιρο: η Αυτοδιοίκηση θα λειτουργήσει ως ένας πυλώνας λαϊκής εξουσίας και συμμετοχής των πολιτών ή θα παραμείνει ένας γραφειοκρατικός, αποστεωμένος θεσμός παραγωγής παραγόντων και παραγοντίσκων προθύμων να υπηρετήσουν τις κεντρικές πολιτικές που θα τους υπαγορευτούν; Η υποτίμηση του θεσμού της Αυτοδιοίκησης που υπάρχει όχι αδικαιολόγητα, εξαιτίας των φαινομένων αναπαράστασης των πολιτικών και της πολιτικής με την κεντρική σκηνή, θα έχει ως φυσικό αποτέλεσμα το τέλος ενός δυνάμει λαϊκού θεσμού. Και αυτό ακριβώς επιδιώκεται. Ας ανασκουμπωθούμε λοιπόν και ας δώσουμε στο θεσμό το νόημα και την αξία που του αφαίρεσαν.  Ο αγώνας είναι διμέτωπος, στα κινήματα, στη συγκρότηση μετώπων αντίστασης, αλλά  και στην  επεξεργασία εναλλακτικών προτάσεων για το μέλλον της χώρας και της Αυτοδιοίκησης.

Στις εκλογές αυτές, τέλος, δοκιμάζεται και η αξιοπιστία και το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς. Στο πλαίσιο αυτό ενυπάρχουν  η έννοια της ριζικής ανατροπής του πολιτικού συστήματος και η εγκαθίδρυση μιας λαϊκής εξουσίας και όχι η αυτάρεσκη, πλην εικονική, εκλογή «δικών μας Δημάρχων και αιρετών», που δεν παρακολουθούν αυτό το στόχο, ούτε έχουν τα εχέγγυα μιας συνακόλουθης ριζοσπαστικής πορείας, αλλά είναι παράγοντες ή παραγοντίσκοι και μπορούν να εκλεγούν.

Ο Σπύρος Τζόκας είναι μέλος του Δ.Σ της ΚΕΔΕ και πρώην Δήμαρχος Καισαριανής