Από τη θεατρική, στη διεθνή σκηνή

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΝΟΥΤΣΟΥ

Με ποιους τρόπους και για ποιους λόγους μπορείς να «ταξιδέψεις» στη Λατινική Αμερική και ειδικότερα στην Αργεντινή; Κι αν οι τρόποι εμφανίζονται αρκετοί (επιτόπια επίσκεψη, πεζογραφία, ποίηση, θέατρο, δημοσιογραφικές αφηγήσεις, οικονομικές μελέτες, αυτοτελώς ή συνδυαστικά), οι λόγοι μάλλον συνοψίζονται σε έναν: να επιτευχθεί μια επαρκής σύγκριση με το τόπο που ζεις, στο πλαίσιο του διεθνούς καταμερισμού της οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής ζωής.

Κι αν φροντίσουμε ώστε τα μέσα και η σκοπιμότητα ενός τέτοιου «ταξιδιού» να  συγκλίνουν, ως παράδειγμα θα μπορούσε να τεθεί ό,τι προσφέρει η θεατρική ομάδα «Difunta Correa» με την παράσταση «Βρώμικες λέξεις». Η «αποθανούσα αγγελιαφόρος», που από τα λαϊκά στρώματα της Αργεντινής έχει αναγορευθεί σε «αγία», χάθηκε στην έρημο όταν προσπαθούσε να συναντήσει το σύζυγό της με το μωρό τους στα χέρια, το οποίο τελικώς διασώθηκε.

Η θεατρική σκηνή που συγκροτήθηκε είναι διττή. Ο «μακρόκοσμος» διαδραματίζεται «πάνω», στον «εξώστη, ως εναλλασσόμενος πολιτικός διάλογος που έχει ευκρινείς στοχεύσεις, με βάση το κείμενο της Ναόμι Κλάιν, Το δόγμα του σοκ, που επεξεργάσθηκε η Ρηνιώ Κυριαζή. Ο «μικρόκοσμος» εκτυλίσσεται «κάτω», στο ισόγειο, με δραματουργική προσαρμογή του έργου της Τζένυ Έρπενμπεκ: Παιγνίδι με τις λέξεις. Και εκεί που ο πολιτικός λόγος στοιχειοθετεί ευκρινώς την καταγγελία, παρεμβαίνει «αφοπλιστικά»  ο μικροπερίοδος εξομολογητικός μονόλογος.

Από το «τηλεσκόπιο» στο «μικροσκόπιο» και τούμπαλιν. Έτσι μέσω όμοιων περιπτώσεων εφαρμογής του «δόγματος σοκ» (στο Ιράκ ή στη Σοβιετική Ένωση) έχουμε τη δυνατότητα να φτάσουμε σύντομα στην Αργεντινή που βρίσκεται… δίπλα μας. Γιατί όμως;

Οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας εξαιρετικά ανθηρές (σιτάρι, καλαμπόκι, ζαχαροκάλαμο, κρέας όλων των ειδών, χαλαζίτης, άνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, σίδηρος και χάλυβας). Με τη μεγαλοαστική τάξη ολοένα και πιο εύπορη (βιομήχανοι, μεγαλοεισαγωγείς, μεγαλοξενοδόχοι, κτηματίες κλπ.). Με τη μεσαία τάξη, κρατικοδίαιτη παλαιότερα, να έχει αποδυναμωθεί οικονομικά και επομένως ολοένα και πιο δύσπιστη να αντιμετωπίζει την ασκούμενη πολιτική των κομμάτων που εναλλάσσονται στην κυβερνητική εξουσία. Και αντίστοιχα με την εργατική τάξη αρκετά διαφοροποιημένη, από την έσχατη εξαθλίωση ώς τη διαβίωση πάνω από το θεωρούμενο ως ανεκτό «μέσο όρο».

Τα συνδικάτα να έχουν γνωρίσει αυξομειώσεις της δυναμικής τους και πρόσφατα να τείνουν στην αναζωογόνησή τους, έχοντας ως κύρια μέριμνα την αντιμετώπιση της αύξουσας ανεργίας και τη συγκρότηση λαϊκών συνελεύσεων ανά γεωγραφικό διαμέρισμα. Με την Αριστερά πολυδιασπασμένη και τον Che, στον γενέθλιο τόπο του, να κυκλοφορεί σε φωτογραφίες της νιότης του για παντοειδείς τουρίστες, ιδίως για όσους διαθέτουν το ισχυρό ευρώ. Και όλα τούτα δυο βήματα, λατινοαμερικάνικα βέβαια, από το Πόρτο Αλέγκρε, όπου το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ θύμισε ότι αν οικονομικές δομές είναι διεθνώς συναρτημένες άλλο τόσο θα έπρεπε να είναι παγκόσμια η αλληλεγγύη των εργαζομένων. Γενικότερα, οι Γιάνκηδες αντιμετωπίζονται ως πρόξενοι πολιτικών ανωμαλιών στη χώρα τους και στις γειτονικές χώρες. Επιπλέον, σε τουριστικά λεωφορεία, με φόντο την εθνική σημαία, αναγράφεται ότι τα νησιά Malvines δεν ανήκουν στην Αγγλία.

Δηλαδή μέσα σ’ αυτόν τον τόπο και το χρόνο θα μπορούσες να διευκρινίσεις πώς η «φιλοσοφία της πράξης» μπορεί να εξηγεί ιστορικά και τον εαυτό της και συνάμα να υποδείξεις ότι το δίπολο: «Ανατολή»–«Δύση» το καλλιέργησαν οι «ευρωπαϊκές τάξεις» και μέσα από την «παγκόσμια ηγεμονία το έκαναν να σημαίνει οτιδήποτε»…

Ο Παναγιώτης Νούτσος διδάσκει Κοινωνική και Πολιτική Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Χωρίς τίτλο, 2007, φωτογραφία, 25Χ25 εκ.