Στη μνήμη της Μάρθας Πύλια

Κυκλοφόρησε, πρόσφατα, το 59ο τεύχος του κορυφαίου ελληνικού περιοδικού Τα  Ιστορικά, το οποίο συμπληρώνει φέτος τριάντα χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στον χώρο των ιστορικών σπουδών. Πρόκειται για ένα αφιερωματικό τεύχος στη μνήμη της συνεργάτριας του περιοδικού Μάρθας Πύλια, επικεντρωμένο στις αυθεντίες στο χώρο της οθωμανικής και της βενετικής κυριαρχίας. Η Ελευθερία Ζέη και η Αλεξάνδρα Σφοίνη επιμελήθηκαν το πολυσέλιδο αφιέρωμα, στο οποίο μετέχουν με συμβολές τους, πέραν των ιδίων, ο Νίκος Καραπιδάκης, η Σεβαστή Λάζαρη, ο Δημήτρης Δημητρόπουλος, η Έφη Αργυρού και ο Δημήτρης Αρβανιτάκης. Στο Εισαγωγικό του σημείωμα, ο Σπύρος Ασδραχάς εξηγεί την επιλογή της θεματικής, έναν φόρο τιμής στην πρόωρα χαμένη Μάρθα, το κύριο ενδιαφέρον της  οποίας ήταν οι notables, δηλαδή (στην ελληνική περίπτωση) οι πρόκριτοι, κοτζαμπάσηδες, τζορμπατζήδες: κοινοτικοί άρχοντες. Παρόλα αυτά, για να αποφευχθεί η μερίκευση, προκρίθηκε η επιλογή μιας έννοιας που καλύπτει και ταυτόχρονα υπερβαίνει το φαινόμενο των τοπικών αρχόντων, αυτή της αυθεντίας, της auctoritas, εννοούμενης τόσο ως το αξίωμα,  όσο και ως η προσωπικότητα ενός ατόμου που καθίσταται αυθεντία. Έτσι, διατρέχοντας τις σελίδες αυτού του πλουσιότατου αφιερώματος, δίπλα στους κοινοτικούς άρχοντες της Μυκόνου, τους προκρίτους της Κέας και τις τοπικές ελίτ του Αιγαίου, τους «άρχοντες του πολέμου» και τους «πολέμους των αρχόντων», βρίσκουμε τόσο τον Παναγιώτη Κοδρικά, όσο και την γυναικεία οπτική πάνω στο αρχοντολόι στη βενετική επικράτεια, αλλά και την παρακμή της επτανησιακής αριστοκρατίας.  

   

Π.-Ι. Σ.