Ο Ευρώτας και η σωτηρία του

ΛΑΚΩΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2014, εκδόσεις Ιδιομορφή, Σπάρτη, σελ. 256

Διαδήλωση, 1965, Λιθογραφία

Πιστό στην παράδοση που το ίδιο έχει δημιουργήσει, κυκλοφορεί και φέτος, με την φροντίδα του Γιώργου Κώτσου, της Σοφίας Αντωνάκου και των εκδόσεων Ιδιομορφή, το Λακωνικόν Ημερολόγιον, αφιερωμένο αυτή τη φορά στον Ευρώτα, το ποτάμι που διασχίζει τη Λακωνία, αφυδατωμένο πλέον τα καλοκαίρια, εξαιτίας συνεχών ανθρωπογενών παρεμβάσεων.

Έχοντας πίσω του 16 τόμους, αφιερωμένους κάθε χρόνο σε ένα ξεχωριστό θέμα που αφορά την περιοχή, το Ημερολόγιον, που κυκλοφορεί αδιαλείπτως από το 1998, συγκροτεί πλέον ένα σώμα λακωνολογικών επετηρίδων, με άψογη τυπογραφική εμφάνιση, το ενδιαφέρον των οποίων υπερβαίνει τα τοπικά όρια.

Η φετινή επιλογή του ποταμού Ευρώτα έγινε, όπως ομολογείται προλογικά, «από φόβο». Φόβο «μήπως και στον ορυμαγδό της κρίσης τον χάσουμε από κινήσεις αλόγιστες». Κινήσεις για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των οποίων η εγρήγορση των περισσοτέρων, στο όνομα της «ανάπτυξης», έχει ατονήσει...

Δείγμα χαρακτηριστικό η τσιμεντένια γέφυρα μήκους 185 μ. που σχεδιάζεται να χτιστεί μέσα στην κοίτη του ποταμού, ως τμήμα της νέας εισόδου στην πόλη της Σπάρτης. Πρόκειται, όπως σημειώνεται στις σελίδες του Ημερολογίου, όχι για έναν απλό δρόμο «αλλά για την ανόρθωση ενός φαραωνικού τείχους από τσιμέντο, άσφαλτο και μπάζα, μήκους ενός χιλιομέτρου, ύψους μέχρι 7 μέτρων και πλάτους άνω των 30, το οποίο κυριολεκτικά θα κόψει κάθετα όλη την περιοχή του Ευρώτα».

Επιδιώκοντας λοιπόν να συμβάλουν στην ευαισθητοποίηση για την επαπειλούμενη υποβάθμιση ενός ευαίσθητου οικοσυστήματος, οι συντάκτες του Ημερολογίου, με τα κείμενά τους, συγκροτούν μια σφαιρική παρουσίαση του ρόλου και των απεικονίσεων του Ευρώτα μέσα από αρχαιολογικά τεκμήρια, ιστορικές μαρτυρίες, περιδιάβαση στα παρόχθια μνημεία, όπως επίσης λογοτεχνικές και εικαστικές καταγραφές και σύγχρονες οικολογικές προσεγγίσεις.

Ανάμεσα στα κείμενα που ανθολογούνται περιλαμβάνονται τα ονόματα των Σατωβριάνδου, Εντμόν Αμπού, Πωλ Μπουρζέ, Γκουστάβ Φλωμπέρ, αλλά και των Παναγιώτη Σούτσου, Μιχαήλ Μητσάκη, Κ. Πασαγιάννη, Φώτη Κόντογλου, Στρατή Μυριβήλη, Νίκου Καζαντζάκη, Γιάννη Ρίτσου κ.ά. Η έκδοση εικονογραφείται με ζωγραφικούς πίνακες (συγκρατούμε ανάμεσα στους δημιουργούς τον Κωνσταντίνο Μαλέα), γκραβούρες, παλαιούς χάρτες, σπάνιες φωτογραφίες (όπως τη μοναδική που διασώζει την εικόνα του μονότοξου γεφυριού του Κόπανου, πριν γκρεμιστεί στα 1902) κ.ά.

Η ύλη του αφιερώματος στο ιστορικό ποτάμι της Πελοποννήσου συμπληρώνεται με μια λεπτομερή ανάλυση και κριτική παρουσίαση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του σχεδιαζόμενου έργου στον Ευρώτα, καθώς και τις αντιπροτάσεις του Οικολογικού Συνδέσμου Λακωνίας για την προστασία και διαχείρισή του ως μνημείου της φύσης και της ιστορίας.

ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ