Ποιο χρέος;

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ

 

“2”, 2011, 160 x 210 cm

Το χρέος δεν είναι ένα λογιστικό νούμερο ούτε μια ηθική κατηγορία, αλλά ένα εργαλείο. Είτε για ψηφοθηρικές παροχές, είτε για κοινωνική πολιτική, είτε για ανάπτυξη. Σήμερα, κατέληξε ένα διαρκές εργαλείο για την καθυπόταξη των κοινωνιών, στην έρημο της μιζέριας και της ανέχειας. Είναι, εν τέλει, μια κοινωνική σχέση, ενίοτε δε και μια σχέση μεταξύ κοινωνιών. Η γνώμη/θέση μου: κανείς δεν οφείλει τίποτα σε κανέναν. Δηλαδή, «δεν πληρώνουμε»; Όχι, δεν οφείλουμε.

Αντίστοιχα, κανένα χρέος δεν έχει η τέχνη, δεν οφείλει να είναι «κοινωνικά χρήσιμη», δηλαδή χρηστική∙ μα ούτε και η κοινωνία, να την «φροντίζει», σαν αναξιοπαθούσα καρέτα-καρέτα.

Δεν αναγνωρίζουμε κανένα χρέος, δηλαδή δεν υποτασσόμεθα στις αντίστοιχες κοινωνικές σχέσεις. Μόνο με μια τέτοια αντίληψη, η κοινωνία και η τέχνη θα απελευθερωθούν από τα «χρέη» τους, και, ενδεχομένως, θα αναζητήσουν την προσωπική, κοινωνική ή πολιτισμική χειραφέτηση, ως πολίτες, κοινωνικές κατηγορίες, καλλιτέχνες, έργα τέχνης.

Με κανένα ηθικό ή άλλο χρέος, αλλά μόνο με την αφόρητη αίσθηση, ότι οι υπόλοιπες προσφερόμενες λύσεις δεν αρκούν ως υποκατάστατα, όπως η μπαγιάτικη και μίζερη ζωή, η μπαγιάτικη και μίζερη τέχνη, ο εν γένει «πολιτισμός», οι συνακόλουθες, και πλέον του συρμού, ποικιλώνυμες «δράσεις», όλα όσα ανώδυνα διακοσμούν την αφόρητη καθημερινότητα.

Ζωή και τέχνη, μόνο με απολύτως ανελαστική την ανάγκη, να δει κανείς και να ζήσει, με νέους τρόπους, τη ζωή, τον κόσμο, την ίδια την τέχνη. Με νέους τρόπους, που μόνο η τέχνη είναι σε θέση να μας προσφέρει τη μορφή τους, και μόνο διά της μορφής της. Αυτό είναι και το μόνο χρέος της τέχνης.

Και η κοινωνία; Σήμερα; Προσώρας, επιλέγει να συνεχίσει να κολυμπάει και να πνίγεται στα χρέη της. Όπως άλλωστε την προτρέπουν οι περισσότεροι καλλιτέχνες, διά της μορφής του έργου τους...

Από το καινούριο τεύχος του περιοδικού (δε)κατα, όπου και το αφιέρωμα, «Χρέος: το γνωστό και το άλλο». Σχετικά κείμενα (πεζά, ποιήματα, δοκίμια, υβριδικά) γράφουν και οι: Κατερίνα Ζαρόκωστα, J. C. Polychroniou, Γιάννης Στρούμπας, Αγγελική Σιδηρά, Affonso Romano de Sant' Anna, Διαμαντής Μπασαντής, Κωνσταντίνος Μπούρας, Κλαίτη Σωτηριάδου, Γιώργος Μπλάνας, Έλσα Κορνέτη, Λίλυ Εξαρχοπούλου, Χρύσα Φάντη, Παναγιώτης Φραντζής, Γιούλη Βολανάκη, Λέλη Μπέη, Πάνος Μαυρομμάτης, Ρίβα Λάββα, Ειρήνη Παπακυριακού, Χρήστος Οικονόμου, Ρήγας Καππάτος, Μάκης Ανδρονόπουλος, Κώστας Χατζηαντωνίου.