Η σύγχρονη Τουρκία

Αmalia Van Gent, Τουρκικά ρήγματα. Μια χώρα σε αναζήτηση ταυτότητας, εκδόσεις Παπαζήση, σελ. 440

Τουρκία, μια χώρα που αλλάζει γρήγορα, όπως γρήγορα εξελίσσονται και οι βαθιές εσωτερικές αντιφάσεις που προκάλεσε η μετάλλαξη της πολυεθνικής αυτοκρατορίας σε εθνικό κράτος. Ένα από το σύγχρονα αδιέξοδα του τουρκικού κράτους, η κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας, προκαλεί τη μαζική αστικοποίηση κυρίως των πληθυσμών της Ανατολίας, που εγκαταλείπουν τη γη τους με προορισμό τα μεγάλα κέντρα και μεταφέρουν εκεί την δική τους κουλτούρα και παράδοση.

Η συγγραφέας είναι γερμανίδα δημοσιογράφος, στη ΝeueΖurcher Ζeitung, που δούλεψε στην Τουρκία και, με τη ματιά του ευρωπαίου και αναλυτικά εργαλεία από την κοινωνιολογία και την πολιτική επιστήμη, θέτει ερωτήματα «εξωτερικά» μεν αλλά θεμελιώδη, όπως είναι η επιστροφή της θρησκείας στον δημόσιο χώρο, σε ένα κράτος που οργανώθηκε ως αυστηρά κοσμικό από τον ιδρυτή του Κεμάλ Ατατούρκ.

Ερωτήματα που υπόκεινται στις σύγχρονες πραγματικότητες της παγκοσμιοποίησης και της πολυπολιτισμικότητας, όπου οι «τεχνικές της συνύπαρξης», από το σύστημα των οθωμανικών millet μέχρι την αναζήτηση μιας «πολιτικής αναγνώρισης» για τους Κούρδους, φωτίζονται με νέους τρόπους και όχι με τα παγιωμένα και πολιτικά χρήσιμα εθνικά στερεότυπα, πάνω στα οποία βασίστηκε η σύνθεση και η ενότητα του τουρκικού κράτους, 90 χρόνια τώρα.

Κεντρικό ρόλο σε αυτή την αναζήτηση ταυτότητας, για την Τουρκία και για τους πολίτες της, έχει το ζήτημα της Ευρώπης, το οποίο για μια ολόκληρη περίοδο χρωμάτισε απρόσμενα τις πολιτικές αντιθέσεις, με τους μετριοπαθείς τούρκους ισλαμιστές να επιδιώκουν την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το κεμαλικό «βαθύ» κράτος του στρατού να αντιστέκεται. Μια διαδικασία που σήμερα έχει ατονήσει, με την Τουρκία να αναζητά έναν περιφερειακό, και ιδιαίτερα αναβαθμισμένο ρόλο.

Μια ενδιαφέρουσα ματιά για μια χώρα που έχει εισέλθει δυναμικά στο παιχνίδι της σύγχρονης “μετανεωτερικής” πολιτικής σκηνής.

Ν.Μ.