Σε πραγματικό χρόνο

ΤΗΣ ΛΗΔΑΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Παραμονή αυτοδιοικητικών εκλογών, στην αυτοδιαχειριζόμενη δημοτική αγορά της Κυψέλης.

Ο Αλέξανδρος Λάιος, ο Σπύρος Νάκας, ο Πάνος Φαμέλης και η Μάρω Φασουλή, μέλη της ομάδας «under construction», γνωστής για τις εικαστικές της δράσεις σε δημόσιους χώρους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στήνουν σύμφωνα με τα στερεότυπα της νεοελληνικής μαζικής κοινωνίας το σκηνικό μιας γιορτής.

Με πραγματικά στοιχεία: Τραπέζια καλυμμένα με τα γνωστά «χάρτινα» τραπεζομάντιλα των λαϊκών ταβερνών, με τα πλαστικά μαχαιροπήρουνα και πιάτα, έναν επαγγελματία που φτιάχνει μέσα στην αγορά μαλλί της γριάς και ποπ κορν, έναν ψήστη που ψήνει στην είσοδό της σουβλάκια, ανοιχτές τηλεοράσεις.

Το εμψυχώνουν πραγματικοί συντελεστές: Το αντιπροσωπευτικό κοινό της περιοχής, μετανάστες στην πλειοψηφία τους αλλά και έλληνες κάτοικοι, μεταξύ αυτών εικαστικοί που μένουν, εργάζονται στην Κυψέλη, και φυσικά και άλλοι που ήρθαν ειδικά για τη γιορτή. Ο οίνος ρέει άφθονος και το φαΐ προσφέρεται δωρεάν. Η μουσική που έχει επιλεχθεί δεν περιέχει τα αναμενόμενα δημοτικά αλλά και ρώσικη ραπ.

Ο κόσμος μιλά, απολαμβάνει το φαγητό, τα παιδιά

τους σκορπούν στο χώρο φυλλάδια με τις αναγραφές «Σε πραγματικό χρόνο», που είναι και ο τίτλος του έργου, και «BEAUTIFUL WORLD, HEAVENLY CREATION», που αποτελεί τη φορμαλιστική σύνδεση της παρούσας δράσης με εκείνην της έκθεσης «OPEN LIDO» στο Lido της Μπιενάλε της Βενετίας, έναν χρόνο πριν. Όπου, η εθνική σημαία της Ιταλίας είχε συρρικνωθεί σε κορδέλα των εγκαινίων δημοσίων έργων, την οποία έκοβαν σε λωρίδες ακέφαλοι πολιτικοί.

Έτσι δημιουργείται σε δύο χρόνους, μεταξύ της στιγμής έναρξης και της στιγμής λήξης του έργου, το τοπίο ερήμωσης που γνωρίζουμε από τις προεκλογικές συγκεντρώσεις και τα νεοελληνικά γλέντια. Δημιουργείται από τους πραγματικούς, ανίδεους συντελεστές του το πραγματικό έργο. Με εγκαταλελειμμένα ποτήρια και πιάτα, πεταμένα φυλλάδια, σε πραγματικό χρόνο.

Ενώ πάνω από το τοπίο αυτό, πάνω από τα τραπέζια της γιορτής, αιωρείται η γαλανόλευκη, σύμβολο του νεοελληνικού κράτους.

Το δρώμενο, που το αποκάλεσαν «Σε πραγματικό χρόνο» τα μέλη της ομάδας και όφειλε να αποτελέσει τη συνέχεια και το κλείσιμο εκείνου της Βενετίας, δίχασε τους θεατές, ειδικούς και μη.

Το σύμβολο της σημαίας όφειλε να λειτουργήσει, όπως και στην Ιταλία, και ιδιαίτερα εδώ την περίοδο κρίσης και παρακμής, όπως δηλώνει το μέλος της ομάδας Πάνος Φαμέλης, «ως μέσο αναστοχασμού... Γιατί οι καταστάσεις που ζούμε σε πραγματικό χρόνο δεν μας επιτρέπουν να μη χρησιμοποιήσουμε τον πραγματικό συμβολισμό».

Αντ’ αυτού, οι έλληνες θεατές και καλλιτέχνες, σε αντίθεση με τους ιταλούς, διάβασαν με μια ιδεοληπτική φόρτιση το κατ’ εξοχήν σύμβολο της εθνικής μας κυριαρχίας.

Οι αντεξουσιαστές διαδήλωσαν την έντονη ενόχλησή τους αλλά και την πρόθεση καταστροφής του, οι εθνικιστές που διαπέρασαν την αγορά, ως αστές κυρίες, δεν μπόρεσαν να κρύψουν την πασιφανή σύγχυσή τους.

Τα μέλη της ομάδας «under construction» κατάφεραν εν τέλει, μέσα από μια προκλητική, απλουστευμένη, στρεβλωμένη και αμφισβητήσιμη προβολή της εικόνας ενός συμβόλου εθνικής κυριαρχίας, να αποκαλύψουν τις πάγιες, αλλά και προσωποποιημένες αγκυλώσεις ενός ολόκληρου λαού και κυρίως τους παγιωμένους μηχανισμούς προάσπισής του εν λόγω συμβόλου, ένθεν και ένθεν των ολοκληρωτικών τειχών της ιδεοληψίας.