 |
| Άποψη της έκθεσης του Νίκου Παπαδόπουλου «Κήπος σωματιδίων» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών |
Της Χριστίνας Πετρηνού*
Στον χώρο του annexM, που βρίσκεται στο Μέγαρο Αθηνών,
του οποίου την εικαστική διεύθυνση έχει η Άννα Καφέτση, φιλοξενείται η νέα
ατομική έκθεση του Νίκου Παπαδόπουλου. Πρόκειται για μια έκθεση η οποία είχε ως
αφετηρία την επίσκεψη και διαμονή του καλλιτέχνη στο CERN στην
Ελβετία το 2015 με τη χορηγία που έλαβε το 2014 από τη Στέγη Γραμμάτων και
Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση για το residency Accelerate@CERN. Την επιμέλεια της έκθεσης, Κήπος
Σωματιδίων, ανέλαβε η Άννα Καφέτση, η οποία ισορρόπησε ανάμεσα στην
επιστήμη και την τέχνη εισάγοντας μια
νέα παράμετρο στην σχέση αυτή! Χώρος και έργα γίνονται ένα.
Η δυναμική που ανέπτυξε ο Παπαδόπουλος με το εν λόγω κέντρο, το οποίο ερευνά τη σωματιδιακή φυσική, ήταν μοναδική. Κυριολεκτικά ήρθε σε επικοινωνία με τους εκεί επιστήμονες και εμπνεύστηκε από τον επιστημονικό χώρο για το έργο του. Τα περισσότερα έργα της έκθεσης ολοκληρώθηκαν μέσα στα τελευταία τρία χρόνια.
Μια βιντεοπροβολή με θέμα μια «κυδωνόσουπα» (από όστρακα), αποτελεί την εισαγωγή στην έκθεση. Δημιουργήθηκε με αφορμή την ερώτηση του καλλιτέχνη, «τι ήταν το σύμπαν πριν το big bang;», σε έναν φυσικό, και την απάντηση του δεύτερου: «μια σούπα ενέργειας!». Η ερμηνεία αυτή από τον επιστήμονα έδωσε το έναυσμα στον Παπαδόπουλο να αναθέσει στην ερευνήτρια σεφ Βίκυ Κουμάντου να «μαγειρέψει» την κυδωνόσουπα. Από την κυδωνόσουπα εμπνεύστηκε τα πορσελάνινα πιάτα τα οποία δημιούργησε η κεραμίστρια Μαργαρίτα Εκκλησιάρχου, πάνω στα οποία απεικονίζονται με σχέδια τα συστατικά της σούπας.
Η περίοδος που πέρασε ο Παπαδόπουλος στο φημισμένο κέντρο της φυσικής, το CERN, ήταν γεμάτη εκπλήξεις. Ο ίδιος μαγεύτηκε από αυτό το δυσνόητο για τον απλό πολίτη περιβάλλον των επιστημόνων. Σε μια προσπάθεια κατανόησης του επιστημονικού δυναμικού και του χώρου, ο καλλιτέχνης κατάφερε να το πλησιάσει με τα καλλιτεχνικά του μέσα. Στο σύνολό της η έκθεση παρουσιάζει μια αυτοβιογραφική εμπειρία μέσα από την ώσμωση της επιστήμης η οποία προκάλεσε τη γέννηση του έργου του. Έχουμε να κάνουμε με μια παράδοξη ανταλλαγή ανάμεσα στους επιστήμονες και τον καλλιτέχνη. Με μονομανία και εμμονή ο Παπαδόπουλος υλοποιεί με αγάπη τα έργα του, όσο χρονοβόρα και απαιτητικά και αν γίνονται. Χωρίς να γνωρίζει πολλά από τη φυσική των σωματιδίων, ο καλλιτέχνης μετέτρεψε σε τέχνη ό,τι κίνησε την περιέργειά του σε αυτό το επιστημονικό περιβάλλον.
Στην είσοδο της έκθεσης στέκεται ένας μεγάλος άβακας ο οποίος παίζει τον ρόλο της αρχής της μαθηματικής πράξης. Ο άβακας απαρτίζεται από πέτρες φτιαγμένες με χαρτοπολτό, αντιστρέφοντας τον νόμο της βαρύτητας. Ο χαρτοπολτός, το τρύπημα της βελόνας, οι διάτρητες αλουμινένιες επιφάνειες, τα καρμπόν, η σινική μελάνη κ.ά. είναι τα ποικίλα μέσα με τα οποία προσπαθεί να γεφυρώσει την τέχνη με την επιστήμη. Η αποτύπωση της ψευδαίσθησης δεν ολοκληρώνεται σε μια ομοιότητα αλλά σε μια εμμονή του υλικού και της επεξεργασίας του ως τα άκρα. Με μυριάδες κουκίδες που μοιάζουν αχειροποίητες, ο καλλιτέχνης αναπαριστά σε κάθε μία επιφάνεια την εικόνα που θέλει να μεταφέρει.
Η αρχή του κόσμου, όπως απεικονίζεται στο έργο του Ιερώνυμου Μπος «Ο κήπος των γήινων απολαύσεων» που ζωγραφίζει στο βίντεο που προβάλλεται, οι καρτ ποστάλ οι οποίες απεικονίζουν τα αντικείμενα έρευνας των επιστημόνων του CERN, με τους οποίους ανέπτυξε μια πιο στενή σχέση και αναπαρέστησε το πρόσωπό τους στην πίσω όψη τους σε μορφή γραμματοσήμου, οι αλουμινένιες επιφάνειες τρυπημένες από βελόνα αναπλάθουν τον κόσμο της επιστήμης σε λουλούδια, αστέρια, πλανήτες κλπ. Η εγκατάσταση με τους κορμούς δέντρων έχει δημιουργηθεί από αλλεπάλληλες στρώσεις χαρτιών. Με αυτό το έργο ο καλλιτέχνης αναφέρεται στο συμβάν Τουνγκούσκα το οποίο συνέβη το 1908 στη Σιβηρία, όταν έπεσε ένα ουράνιο σώμα και έσπειρε την καταστροφή στις ανθρώπινες ζωές αλλά και στην φύση, καθώς κάηκαν περισσότερα από 800 εκατομμύρια δέντρα.
Η φαντασία στα έργα του δημιουργού οργιάζει. Προσκαλεί τον θεατή σε ένα ταξίδι στον χώρο της φυσικής και της φύσης. Μετατρέπει την επιστήμη σε κάτι πιο απτό, μυστηριώδες και ελκυστικό, κρατώντας πάντα ένα δυσανάγνωστο φίλτρο. Ο καλλιτέχνης βρίσκεται στην πιο ώριμη περίοδό του από άποψη δεξιοτεχνίας, μεταφέρνοντάς μας με την τέχνη του σε απάτητα μονοπάτια του χώρου της επιστήμης. Στόχος του δεν είναι τόσο να μας εισάγει στην επιστήμη όσο να μας μεταφέρει σε αυτή την κλειστή ατμόσφαιρα της φυσικής μέσα από εύστοχες επιλογές, μετεωρίζοντας το καλλιτεχνικό του σύμπαν το οποίο εναρμονίζεται θαυμάσια με την επιστήμη, χωρίς να εισάγεται στην επιστημονική σκέψη παρά μόνο διαισθητικά.
* Χριστίνα Πετρηνού είναι ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια
εκθέσεων
Η δυναμική που ανέπτυξε ο Παπαδόπουλος με το εν λόγω κέντρο, το οποίο ερευνά τη σωματιδιακή φυσική, ήταν μοναδική. Κυριολεκτικά ήρθε σε επικοινωνία με τους εκεί επιστήμονες και εμπνεύστηκε από τον επιστημονικό χώρο για το έργο του. Τα περισσότερα έργα της έκθεσης ολοκληρώθηκαν μέσα στα τελευταία τρία χρόνια.
Μια βιντεοπροβολή με θέμα μια «κυδωνόσουπα» (από όστρακα), αποτελεί την εισαγωγή στην έκθεση. Δημιουργήθηκε με αφορμή την ερώτηση του καλλιτέχνη, «τι ήταν το σύμπαν πριν το big bang;», σε έναν φυσικό, και την απάντηση του δεύτερου: «μια σούπα ενέργειας!». Η ερμηνεία αυτή από τον επιστήμονα έδωσε το έναυσμα στον Παπαδόπουλο να αναθέσει στην ερευνήτρια σεφ Βίκυ Κουμάντου να «μαγειρέψει» την κυδωνόσουπα. Από την κυδωνόσουπα εμπνεύστηκε τα πορσελάνινα πιάτα τα οποία δημιούργησε η κεραμίστρια Μαργαρίτα Εκκλησιάρχου, πάνω στα οποία απεικονίζονται με σχέδια τα συστατικά της σούπας.
Η περίοδος που πέρασε ο Παπαδόπουλος στο φημισμένο κέντρο της φυσικής, το CERN, ήταν γεμάτη εκπλήξεις. Ο ίδιος μαγεύτηκε από αυτό το δυσνόητο για τον απλό πολίτη περιβάλλον των επιστημόνων. Σε μια προσπάθεια κατανόησης του επιστημονικού δυναμικού και του χώρου, ο καλλιτέχνης κατάφερε να το πλησιάσει με τα καλλιτεχνικά του μέσα. Στο σύνολό της η έκθεση παρουσιάζει μια αυτοβιογραφική εμπειρία μέσα από την ώσμωση της επιστήμης η οποία προκάλεσε τη γέννηση του έργου του. Έχουμε να κάνουμε με μια παράδοξη ανταλλαγή ανάμεσα στους επιστήμονες και τον καλλιτέχνη. Με μονομανία και εμμονή ο Παπαδόπουλος υλοποιεί με αγάπη τα έργα του, όσο χρονοβόρα και απαιτητικά και αν γίνονται. Χωρίς να γνωρίζει πολλά από τη φυσική των σωματιδίων, ο καλλιτέχνης μετέτρεψε σε τέχνη ό,τι κίνησε την περιέργειά του σε αυτό το επιστημονικό περιβάλλον.
Στην είσοδο της έκθεσης στέκεται ένας μεγάλος άβακας ο οποίος παίζει τον ρόλο της αρχής της μαθηματικής πράξης. Ο άβακας απαρτίζεται από πέτρες φτιαγμένες με χαρτοπολτό, αντιστρέφοντας τον νόμο της βαρύτητας. Ο χαρτοπολτός, το τρύπημα της βελόνας, οι διάτρητες αλουμινένιες επιφάνειες, τα καρμπόν, η σινική μελάνη κ.ά. είναι τα ποικίλα μέσα με τα οποία προσπαθεί να γεφυρώσει την τέχνη με την επιστήμη. Η αποτύπωση της ψευδαίσθησης δεν ολοκληρώνεται σε μια ομοιότητα αλλά σε μια εμμονή του υλικού και της επεξεργασίας του ως τα άκρα. Με μυριάδες κουκίδες που μοιάζουν αχειροποίητες, ο καλλιτέχνης αναπαριστά σε κάθε μία επιφάνεια την εικόνα που θέλει να μεταφέρει.
Η αρχή του κόσμου, όπως απεικονίζεται στο έργο του Ιερώνυμου Μπος «Ο κήπος των γήινων απολαύσεων» που ζωγραφίζει στο βίντεο που προβάλλεται, οι καρτ ποστάλ οι οποίες απεικονίζουν τα αντικείμενα έρευνας των επιστημόνων του CERN, με τους οποίους ανέπτυξε μια πιο στενή σχέση και αναπαρέστησε το πρόσωπό τους στην πίσω όψη τους σε μορφή γραμματοσήμου, οι αλουμινένιες επιφάνειες τρυπημένες από βελόνα αναπλάθουν τον κόσμο της επιστήμης σε λουλούδια, αστέρια, πλανήτες κλπ. Η εγκατάσταση με τους κορμούς δέντρων έχει δημιουργηθεί από αλλεπάλληλες στρώσεις χαρτιών. Με αυτό το έργο ο καλλιτέχνης αναφέρεται στο συμβάν Τουνγκούσκα το οποίο συνέβη το 1908 στη Σιβηρία, όταν έπεσε ένα ουράνιο σώμα και έσπειρε την καταστροφή στις ανθρώπινες ζωές αλλά και στην φύση, καθώς κάηκαν περισσότερα από 800 εκατομμύρια δέντρα.
Η φαντασία στα έργα του δημιουργού οργιάζει. Προσκαλεί τον θεατή σε ένα ταξίδι στον χώρο της φυσικής και της φύσης. Μετατρέπει την επιστήμη σε κάτι πιο απτό, μυστηριώδες και ελκυστικό, κρατώντας πάντα ένα δυσανάγνωστο φίλτρο. Ο καλλιτέχνης βρίσκεται στην πιο ώριμη περίοδό του από άποψη δεξιοτεχνίας, μεταφέρνοντάς μας με την τέχνη του σε απάτητα μονοπάτια του χώρου της επιστήμης. Στόχος του δεν είναι τόσο να μας εισάγει στην επιστήμη όσο να μας μεταφέρει σε αυτή την κλειστή ατμόσφαιρα της φυσικής μέσα από εύστοχες επιλογές, μετεωρίζοντας το καλλιτεχνικό του σύμπαν το οποίο εναρμονίζεται θαυμάσια με την επιστήμη, χωρίς να εισάγεται στην επιστημονική σκέψη παρά μόνο διαισθητικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου