8/1/23

Η ιστορία σαν μυθιστόρημα

1900 – 1930: Σαν μια ψυχή, σαν άγγελος, το μικρό τουρκάκι στα βλέμματα των παιδιών, Ελλήνων και Τούρκων που αντάλλασαν τότε, ανιδιοτελώς πολιτισμό, όπως τ’ αδέλφια. Σήμερα τα εγγόνια των γειτόνων, σαν άλλοι Γολιάθ, αναθεωρούν τα ιερά συμφωνηθέντα των παππούδων τους

Της Ευθυμίας Γιώσα*

Προσδίδω μεταφυσικό ενδιαφέρον στη στιγμή που θα αποφασίσω να διαβάσω ένα βιβλίο, διότι σπανίως ξεκινώ να διαβάσω αυτό που έχω μόλις αγοράσει. Για παράδειγμα, ένα από τα βιβλία που πήρα από το φετινό, ανοιξιάτικο Παζάρι Βιβλίου στην Κλαυθμώνος, κατέληξα να το διαβάζω το φθινόπωρο. Ήταν το Δώσε μου λίγη ζωή του Ιταλού Πάολο ντι Πάολο (μτφρ. Ανταίος Χρυσοστομίδης, εκδόσεις Ίκαρος), το οποίο κυκλοφόρησε το 2015. Αποφάσισα να γράψω δυο λόγια γι’ αυτό όχι απλώς επειδή τα βιβλία δεν παλιώνουν, αλλά γιατί μιλά, συν τοις άλλοις και με αφορμή τη ζωή του αγωνιστή δημοσιογράφου Πιέρο Γκομπέτι, γι’ αυτά που όσο και να τα συζητάμε δεν εξαντλούνται, αλλά και για εκείνα που αν και νομίζαμε ότι ελέγχουμε, τα ξαναβρίσκουμε μπροστά μας να μας κρύβουν το φως, όπως ο φασισμός.
Διαδραματίζεται την εποχή του Μουσολίνι, η οποία περιγράφεται μέσα από τα μάτια δύο νέων αγοριών, του φοιτητή Μοράλντο και του 25χρονου Γκομπέτι, που ο Μοράλντο τον έχει πρότυπό του. Δύο διαφορετικοί χαρακτήρες, που ζουν δύο διαφορετικές ζωές, αλλά οι δρόμοι τους διασταυρώνονται επί γαλλικού εδάφους, εκεί που ο πρώτος έχει πάει διεκδικώντας το μερίδιό του στον έρωτα κι ο άλλος για να γλιτώσει τον εαυτό του και τη δράση του (στην περίπτωσή σου, ίσως να είναι το ένα και το αυτό) από το φασιστικό καθεστώς.
Πρόκειται για ένα βιβλίο με γλώσσα που ρέει (γι’ αυτό προφανώς …ευθύνεται και ο αείμνηστος μεταφραστής του), δηλαδή μπορεί κανείς να διαβάσει τις περίπου διακόσες σελίδες του εντός ολίγων ημερών, χωρίς να υπονοώ ότι δεν είναι αναγκαίες (και απολαυστικές) οι στάσεις σε φράσεις και χωρία ποιητικής («να εμφανίζεται μονόχορδος στα μάτια των άλλων», «αδιάβροχη, αδιάφορη γυναίκα», «ένας χιονάνθρωπος που φοβόταν μήπως ζεσταθεί υπερβολικά», «ανθρώπινη καταχνιά») και αποφθεγματικής υφής («Μια πόλη είναι κυρίως αυτό που αγνοούμε, τα αμέτρητα σημεία στα οποία δεν βρισκόμαστε ποτέ», «Πρέπει κανείς να προστατεύει τον εαυτό του από τις νύχτες που προηγούνται ενός ταξιδιού»). Αν η πένα του ντι Πάολο ήταν ζώο, θα ήταν μια αεικίνητη γάτα, τόσο μαλακά ακροπατεί κι ελίσσεται.
Στα ατού του βιβλίου συγκαταλέγω την επαναστατική τρυφερότητα που το χαρακτηρίζει, γι’ αυτό και αποτελεί ένα ανάγνωσμα το οποίο θα πρότεινα σε εφήβους, τόσο για να μάθουν όσο και για να εμπνευστούν, να ψηλαφίσουν την έννοια του αγώνα (σε κοινωνικό και προσωπικό επίπεδο) και τα ανθρώπινα όρια. Δεν είναι μόνο το πολιτικό παράδειγμα του Γκομπέτι μεταδοτικό μιας φωτιάς που αξίζει, έστω και επιφυλακτικά στην αρχή, να συνδαυλίσουμε, είναι κι αυτή η από τη μία άβολη κι από την άλλη ζωογόνος δύναμη των νιάτων που κυκλοφορεί στις σελίδες του Δώσε μου λίγη ζωή σαν υπενθύμιση των πιθανοτήτων που ανοίγονται πάντα μπροστά μας, διότι πάντα έχουμε επιλογές (και την ευθύνη αυτών).
Ενενήντα έξι χρόνια μετά τον θάνατο του Πιέρο Γκομπέτι, οι Ιταλοί, ξεχνώντας και αδιαφορώντας επιδεικτικά για το ιστορικό παρελθόν τους, βάζουν στη θέση της πρωθυπουργού της χώρας την Τζόρτζια Μελόνι. «Όταν παρακμάζει η πολιτική, πρέπει να παραμένουμε πολιτικοί», διαβάζουμε στη σελίδα 156 (και υποκλινόμαστε). Καιρός μας κάποτε να το κάνουμε και πράξη.

*Η Ευθυμία Γιώσα είναι συγγραφέας

Δεν υπάρχουν σχόλια: