23/10/22

Η δύναμη της κριτικής δύναμης


Του Θεόδωρου Βάσση*

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΛΥΚΙΑΡΔΟΠΟΥΛΟΣ, Της στιγμής. Κείμενα και μικροκείμενα (επιλογή, 1984-2020), εκδόσεις Πανοπτικόν, σελ. 152

Ο Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος (γενν. 1936), ποιητής και δοκιμιογράφος εγνωσμένης αξίας, με το νέο του βιβλίο Της στιγμής (εκδ. Πανοπτικόν, 2022), απάνθισμα (κριτικών) κειμένων επικαιρικού προβληματισμού, επιβεβαιώνει κάτι που δείχνει απλό αλλά (που) είναι (αφάνταστα) δύσκολο: την ταυτότητα του γνήσιου στοχαστή, δηλαδή της σωκρατικής αλογόμυγας. Διότι χρειάζονται κότσια γερά, στο διάβα του χρόνου, στο πλαίσιο του μεταβαλλόμενου ιστορικοκοινωνικού περιβάλλοντος (οικονομικού, πολιτικού, πολιτισμικού), μεταβαλλόμενος κι εσύ ο ίδιος, να μην «αλλάζεις», να μην αποσταθεροποιείσαι (ως προς το σύστημα των αξιακών σου συντεταγμένων): να διατηρείς, δηλαδή, ζωντανή την πεμπτουσία του αυθεντικού «Ανθρώπου των Γραμμάτων»: την κριτική δύναμη.
Αυτήν την κριτική δύναμη που σου προσφέρει την ελευθερία (μα και τη δέσμευση) να διαπερνάς τις Συμπληγάδες της (καιροφυλακτούσης) αλλοτρίωσης -με κόστος ανυπολόγιστο, προφανώς -και να χαρίζεις το (ψυχοδιανοητικό) απόσταγμα της εμπειρίας σου στον συνάνθρωπό σου (χωρίς -υλικό -αντάλλαγμα). Αυτή η κριτική ικανότητα του Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου είναι -κατά τη γνώμη μας – απόρροια της ιστορικοδιαλεκτικής θεώρησης της ζωής. Είναι απόρροια, άλλως ειπείν, του σολωμικού βαρναλισμού/ βαρναλικού σολωμισμού του.
Είτε -εγκαίρως και εγκύρως -αποκαλύπτει τον λαϊκιστικό ψευδοσοσιαλισμό του ΠΑΣΟΚ υπό την ηγεσία του Ανδρέα Παπανδρέου (1η κυβέρνηση: 1981-1985), από τους λίγους, μάλιστα, μέσα στη φρενίτιδα του μεσσιανισμού, που δεν «τσιμπάει» και βλέπει, ορθά, αυτό το (κυβερνητικό) πολιτικό κόμμα ως τον άλλο πόλο της αστικής διαχείρισης, που εκμαυλίζει -με το «πελατειακό κράτος» του- τη «σαν έτοιμη από καιρό» (προς εκμαυλισμόν) πλειοψηφία του ελληνικού λαού∙ είτε ξεσκεπάζει τον υλικό ευδαιμονισμό της -«λιμασμένης» για νεοπλουτισμό- πλειονότητας της ελληνικής κοινωνίας (ιδίως: τέλη ’80, δεκαετία ’90 έως τα 2008 -με αποκορύφωμα την «εκσυγχρονιστική» οκταετία: 1996-2004)∙ είτε απογυμνώνει τη χυδαιότητα των «ανθρωπιστικών» βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ και των «παράπλευρων απωλειών» (αρχικά Σερβία κι έπειτα Ιράκ, Αφγανιστάν) καθώς και την αντεστραμμένη λογική και (προφανώς ανιστόρητη) ιδεοληψία των «νεο-ορθοδόξων» περί «περιούσιου λαού»∙ είτε αποφενακίζει τη «μεγαλοϊδεατική» κοροϊδία των Ολυμπιακών Αγώνων (2004)∙ είτε ξεμασκαρεύει το (προς ηλιθίους απευθυνόμενο) ρατσιστικό (από την ανάποδη) ψευδολόγημα της «πολιτικώς σεμνότυφης (=υποκριτικής) γλώσσας» (politically correct)∙ είτε απογυμνώνει το «ταρτουφικό» άλλοθι του «όλοι μαζί τα φάγαμε» (με αφορμή την ελληνική εκδοχή της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008), ο Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος «χτυπάει κέντρο»: μ’ ευαισθησία και οξυδέρκεια ως προς τις παρελθοντικές (και παροντικές) πολιτικές/πολιτισμικές (μειοψηφικές) ποιότητες, ξέρει ν’ απομαγεύει το κίβδηλο και ν’ αποδίδει τη δέουσα μαγεία στο γνήσιο, λειτουργώντας ως (δια)σωστικός σηματοδότης για όσους επιμένουν να είναι ευαίσθητοι και σκεπτόμενοι πολίτες.
Η (ρεαλιστικά∙ όχι ανεδαφικά) αιρετική, ρηξικέλευθη σκέψη του Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου είναι ανεκτίμητο δώρο για όσους επιμένουν να σκέφτονται.

*Ο Θεόδωρος Βάσσης είναι φιλόλογος

Δεν υπάρχουν σχόλια: