10/4/22

Στο μικρόκοσμο των μεγάλων αναγκών

Άποψη της έκθεσης του Γιάννη Λασηθιωτάκη Οι Πύλες του Παραδείσου στην γκαλερί ΔΛ

Της Αντιγόνης Κατσαδήμα*

ΜΑΡΙΑ ΓΑΒΑΛΑ, Ο μικρός Γκοντάρ, εκδόσεις Πόλις, σελ. 336

Ένα μυθιστόρημα σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, για τον έρωτα και την πολιτική του αλλά και για την ίδια την πολιτική και την ιδεολογία που αναπτύσσεται γύρω από τις θέσεις της. Παρακολουθούμε την ηρωίδα του βιβλίου Λουκία να κάνει τις επιλογές της, να αυτοσαρκάζεται, να καλείται να ζήσει μεταξύ Παρισιού και Αθήνας και να αντιμετωπίζει τον εαυτό της, στο δρόμο προς τη χειραφέτηση, σε κάθε μία από τις δύο παράλληλες πραγματικότητες.
Ο τίτλος του μυθιστορήματος παραπέμπει στο μικρό και στο μεγάλο συνάμα, στο οικείο και το υψηλό, καθώς αναφέρεται ιστορικά σε έναν μεγάλο κινηματογραφιστή, το απλησίαστο όνομα του οποίου αίρεται και παραδίδεται ως ένα νέο όνομα υπό εξέλιξη διά του επιθέτου που προηγείται. Ο μικρός Γκοντάρ θυμίζει και Τον μικρό στρατιώτη του Γκοντάρ ως δομημένος τίτλος. Υπαινίσσεται, βέβαια, το αντικείμενο του έρωτα της ιστορίας, τον Γκασπάρ, με τον οποίο η Λουκία εμπλέκεται σε μία ιστορία φυγής, αναζήτησης και επανασύνδεσης. Φαίνεται πως το στοιχείο του έρωτα ενυπάρχει στην θεωρία της για τη ζωή, ωστόσο η πρωταγωνίστρια αναπτύσσει μια κριτική ματιά απέναντι στη μονιμότητα των σχέσεων, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται σε οικογενειακό πλαίσιο και ειδικότερα, στη σχέση με τη μητέρα.
Ο Μάης του ’68 και η δικατορία στην Ελλάδα αφήνουν το στίγμα τους στην ιστορία του μυθιστορήματος της Μαρίας Γαβαλά, η οποία επεχείρησε να αναδείξει την ψυχολογία της γυναίκας σε μια άστατη εποχή με πολλά αδικήματα και συγχρόνως ελπίδες-ιδέες για έναν καλύτερο κόσμο. Στο βιβλίο, ο Στέφανος συμβολίζει όλα τα θύματα της δικτατορίας, ενώ η Ρασίντα και ο Γκασπάρ εκπροσωπούν τους ασυμβίβαστους νέους που θέλουν να μιλήσουν για πολιτική και παγκόσμια κοινωνικά θέματα μέσα από τον κινηματογράφο.
Η Λουκία, από την άλλη πλευρά, συγκεράζει όλα όσα η συγγραφέας μοιράζεται με τους αναγνώστες. Δίνει την εντύπωση ότι όπου πηγαίνει, ένα κομμάτι της λείπει. Αυτό το κενό κι η ενεργή διαδικασία της σύγχυσης δυσκολεύουν την επίτευξη της χειραφέτησης. Η τελευταία προβάλλεται ως ιδέα και σκοπός παρά ως βέβαια εκπλήρωση. Όμως, με αυτόν τον τρόπο, η διαμορφωμένη στάση της συμπεριφοράς της Λουκίας είναι το κέρδος από όλο αυτό το ενδιαφέρον και επίπονο ταξίδι ζωής. Ώστε, το μυθιστόρημα της Μαρίας Γαβαλά δεν συναντιέται μόνο με την πολιτική ουσία του υπαρξισμού αλλά είναι και ένα έργο για το ντύμα του θηλυκού σε άγριους καιρούς, όπου οι ετυμηγορίες της εξουσίας στην Ελλάδα απέτρεπαν τις γυναίκες από την χειραφέτηση.
Ο μικρός Γκοντάρ σήμερα μεταφράζει τις ανησυχίες μιας παλιότερης γενιάς σε ένα μνημόνιο συναισθημάτων, ένα ντεπόζιτο αξιών, μέσα από γλυκόπικρες εικόνες ενός ρεαλιστικού αφηγήματος. Ώστε, όσοι κοιτάξουν το παρελθόν, να κατορθώσουν να μη χαθούν από τον ανελέητο χρόνο. Παράλληλα, είναι μια ιστορία που εξετάζει ανθρώπινα τα περασμένα πολιτικά βάρη της Ελλάδας και της Ευρώπης, και βγαίνει από το πολιτικό λεξικό του έρωτα που χτίζει, γκρεμίζει και επανασυνθέτει τον άνθρωπο και την προσωπικότητά του. Η Αντιγόνη Κατσαδήμα είναι συγγραφέας

Δεν υπάρχουν σχόλια: