Ταξίδι μνήμης και ελπίδας

Του Άλκη Ρήγου 

ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΙΛΑΛΗΣ, Η Οδύσσεια της κρίσης. Η Αριστερά εν πλω, πρόλογος Γ. Μπαλάφας, εκδόσεις Κομνηνός, σελ. 249 

Υπάρχουν κάποια βιβλία που μπορεί για πολλούς να περνούν απαρατήρητα. Τι ενδιαφέρει άλλωστε –εκτός από κάποιους/ες «μαχητές» του χώρου της ανανεωτικής ριζοσπαστικής αριστεράς– μια έκδοση συλλογής άρθρων, δημοσιευμένων τόσο σε τούτη την εφημερίδα , όσο και σε περιφερειακές εκδόσεις του τόπου δράσης του αλλά και της καταγωγής του συγγραφέα, ηλεκτρονικούς ιστότοπους καθώς και αδημοσίευτες σκέψεις και σημαντικές ειδήσεις της περιόδου 2009 - άνοιξη του 2020, όπως η αυτοκτονία του Δημήτρη Χριστούλα στο Σύνταγμα , οι δολοφονίες από την Χρυσή Αυγή των Σαχζάτ Λουκμάν και Παύλου Φύσσα, το μαύρο στην ΕΡΤ, ο Λουκάνικος… 

Επίσης, το βιβλίο περιέχει ιστορικές παρεμβάσεις την ίδια εποχή γάλλων διανοουμένων, όπως και της Ναόμι Κλάιν, του Νόαμ Τσόμσκι του Πολ Μέισον, του Πάπα Φραγκίσκου μετά την επίσκεψή του στους πρόσφυγες της Λέσβου, και εκείνη του Φιντέλ Κάστρο προς «τον εντιμότατο σύντροφο Αλέξη Τσίπρα». 

Και τόσα ακόμη κείμενα, γραμμένα την ώρα που τα γεγονότα συνέβησαν και τα οποία είναι αδύνατον να συνοψισθούν στα πλαίσια μιας κριτικής απ’ αυτές τις σελίδες, που όμως μας οδηγούν διαβάζοντάς τα στο ζωντάνεμα της μνήμης, για τα όσα περάσαμε αυτή την περίοδο και αποτελούν σταθμούς στην ιστορική πορεία του τόπου, αλλά και την τρίτη φορά, μετά την Επανάσταση του ’21 και την δεκαετία του ’40, που ο ελληνικός κοινωνικός σχηματισμός καταγράφεται στο παγκόσμιο γίγνεσθαι των νεώτερων χρόνων. Και μάλιστα κείμενα υπογεγραμμένα όχι από κάποιο «επώνυμο ηγετικό» στέλεχος του κόμματος, αλλά από ένα απλό μέλος του, που δραστηριοποιείται κυρίως στο χώρο της τοπικής Αυτοδιοίκησης στο Περιστέρι. 

Κι όμως, ακριβώς γι’ αυτό, τούτο το οδοιπορικό της πορείας του ΣΥΡΙΖΑ, εμπλουτισμένο με ποιήματα από την συλλογή «Οι λέξεις αντιστέκονται» μιας ακόμη μη «επώνυμης» συντοπίτισσάς του, της εκπαιδευτικού Έμμας Τσιβρά, γραμμένα την ίδια και για την ίδια περίοδο, είναι πολλαπλά σημαντικό και χρήσιμο. 

Ιδιαίτερα σε εποχές «αμνημοσύνης», όπως χαρακτηρίζει την εποχή μας ο Max Friss, αυτή η καταγραφή δεν επαναφέρει στη μνήμη μας απλά σταθμούς της πορείας αυτού του πρωτότυπου, βαθιά ανανεωτικού και δημοκρατικού κόμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς, με τα σκαμπανεβάσματά του μέσα στις ζοφερές συνθήκες της κρίσης που βίωσε και βιώνει ο κοινωνικός μας σχηματισμός και τον ασύμμετρο πόλεμο που επίσης βίωσε και βιώνει το πολιτικό μας εγχείρημα. 

Δεν εξαντλείται όμως μόνο σ’ αυτό το επίπεδο το βιβλίο που μας καταθέτει ο Ανδρέας Πιλάλης, όσο σημαντικά αναγκαίο και αν είναι : 

«Διατυπώνει καλόπιστα και με αισιόδοξη ματιά προτάσεις και λύσεις, για να μπορέσει ο ‘ΣΥΡΙΖΑ’, ως πολιτικός οργανισμός, να έρθει πιο κοντά στην κοινωνία, να επικοινωνήσει το θετικό έργο του, να πει αλήθειες για λάθη και παραλείψεις, ν’ αντιστοιχηθεί μαζί της για το μέλλον…». Ταυτόχρονα, καταθέτει σκέψεις «… για ένα νέο ξεκίνημα με άνοιγμα στην κοινωνία και στους προοδευτικούς πολίτες, ώστε να επανέλθει σύντομα ως η μεγάλη δημοκρατική παράταξη απέναντι σε μια εκδικητική νεοδεξιά που ήδη έδειξε ποια συμφέροντα θέλει να εξυπηρετήσει», όπως σημειώνει εισαγωγικά. 

Δεν έχει σημασία αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με κάποιες από τις σκέψεις που διατυπώνει ο συγγραφέας. Σημασία έχει η αλήθεια και απλότητα της κατάθεσης αυτών των σκέψεων. Οι συνθήκες που δημιουργούν για ένα γόνιμο συντροφικό διάλογο. Συνθήκες τόσο διάφορες από τις αφοριστικές παρεμβάσεις διάφορων «επώνυμων» στελεχών. Γεγονός που για μια ακόμη φορά αποδεικνύει την ποιότητα των οργανωμένων στο κόμμα συμπολιτών. Ποιότητα σκέψεων και ήθους, οι οποίες θα έπρεπε να αποτελούν πηγή έμπνευσης για τα συλλογικά μας όργανα αν …έφταναν βέβαια μέχρι αυτά. 

Αποπνέει ταυτόχρονα αισιοδοξία και ελπίδα που θεμελιώνεται και στους καβαφικούς στίχους από την «Ιθάκη» και το «Αν», όσο και σε μια προτροπή με την οποία ο συγγραφέας αρχίζει ένα άρθρο του και εμείς κλείνουμε αυτή την παρουσίαση: «Αγάντα σύντροφοι»!

Ερατώ Ταγαρίδη, Ασφυξιογόνα, 2016-2020, μεταλλικοί σωλήνες, λάστιχο, ύφασμα, διαστάσεις μεταβλητές