Η αλήθεια

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ

Ι΄ Ποιητική συνηγορία

Στην Ανθούλα Δανιήλ

Τι είναι τελικά ο Κωνσταντίνος Σιμωνίδης; Ένας ουτοπικός οραματιστής; Ένας πολιτικός φιλόσοφος; Ένας ακόμη γραφικός του 19ου αιώνα; Ένας ψευδολόγος, κατά την πιο πρόσφατη, ακαδημαϊκή αποτίμησή του;

Πώς μπορούμε να σκιαγραφήσουμε ένα τέτοιο πρόσωπο, που έχει πλαστογραφήσει ένα χάος πληροφοριών, ακόμα και τις σχετικές με την ταυτότητά του; Ούτε καν για τη χρονολογία ή τον τόπο γέννησής του είμαστε βέβαιοι, αφού υπάρχουν δύο εκδοχές: Σύμη, 1820 – Ύδρα, 1824.

Είναι ένας ταλαντούχος απατεώνας, που ανατάραξε την Ευρώπη και δημιούργησε “πλήθος φιλολογικών ζητημάτων”, “κατά τον βραχύν, ευτυχώς, βίον του”, όπως χαιρέκακα δήλωνε ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Ελλάδος πριν από μερικά χρόνια; Γιατί όμως ο βίος του ήτο βραχύς, αφού οι εικαζόμενες χρονολογίες του θανάτου του (και οι σχετικές πληροφορίες, εξ ιδίου δοθείσες...) απέχουν μεταξύ τους δεκαετίες, όπως απέχουν και οι πιθανοί τόποι της τελευτής του (Αλεξάνδρεια, Δυρράχιο, κλπ); Και τι σημαίνει ότι τελικά πέθανε ο Σιμωνίδης; Γιατί οι θνητοί εκπρόσωποι του χριστιανισμού αποκλείουν την μετά θάνατον ζωή του;

Για παράδειγμα, πώς ερμηνεύουμε το ποίημα του Καβάφη, “Εις τα περίχωρα της Αντιοχείας”; Ας δει κανείς το ποίημα: από τον Ιουλιανό ξεκινά, γύρω από “το εν Δάφνη τέμενος” του Απόλλωνος δημιουργείται όλη η δραματική ποιητική ένταση, κλπ, κλπ. Μάλιστα, στη συνέχεια ο ναός του Απόλλωνος πυρπολείται υπό των χριστιανών και καίγεται ολοσχερώς, όπως ακριβώς έγινε και στην Σύμη, πρωτεργούντων εκεί των Σταυροφόρων. Γιατί λοιπόν να μην πρόκειται για μια λεπτομερή και, θα πρόσθετα, διόλου κρυπτική για καβαφικό ποίημα, αναφορά στον Κωνσταντίνο Σιμωνίδη, και συγκεκριμένα στην “Συμαΐδα”;

Δεν μας αρκεί το περιεχόμενο του ποιήματος ως απόδειξη; Ας προσθέσουμε, ότι δεν είναι το μοναδικό, αλλά το δωδέκατο ποίημα του Καβάφη που αναφέρεται στον Ιουλιανό, και μάλιστα γράφεται λίγο πριν τον θάνατο του – είναι το τελευταίο του ποίημα. Τα δε πρόσωπα που εμφανίζονται τις περισσότερες φορές στα ποιήματα του Καβάφη είναι τρία: Ιησούς, Απόλλων και Ιουλιανός.

Αλλά για τη σχέση του Καβάφη με τον Σιμωνίδη θα συνεχίσουμε την επόμενη Κυριακή.