Σκοτεινή ύλη

ΔΙΗΓΗΜΑ

ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΜΑΝΤΖΑΝΑ

Τις έχουν αποκαλέσει «το άλλο μισό του ουρανού»... Γιατί όμως να είμαστε πάντα τόσο μετριοπαθείς; Ας γίνουμε πιο γενναιόδωροι και ταυτόχρονα ας δούμε το πράγμα πιο σφαιρικά. Ας ξεφύγουμε από τα στενά όρια του ουρανού και ας μιλήσουμε για το άλλο μισό του σύμπαντος.

Και όταν λέμε για το άλλο μισό του σύμπαντος δεν μπορεί φυσικά να εννοούμε μια πλευρά ενός πράγματος που την απεραντοσύνη του είναι αδύνατον να την διαπιστώσουμε με τις αισθήσεις μας, και μόνον θεωρίες υπήρχαν για αυτήν ώσπου αποδείχθηκαν σωστές με διάφορες επιστημονικές μεθόδους και επέτρεψαν έτσι να την κατανοήσει και να την αποδεχθεί ο εγκέφαλός μας. Εννοούμε μια πλευρά απροσπέλαστη ακόμα και στα πλέον προηγμένα επιστημονικά μέσα και μεθόδους, της οποίας η ύπαρξη αποδεικνύεται μόνο μέσω αξιωμάτων που καταδεικνύουν ότι χωρίς την ύπαρξή της δεν θα υπήρχε και το «ορατό» σύμπαν. Με άλλα λόγια το λεγόμενο dark matter, την σκοτεινή ύλη.

Η σκοτεινή ύλη ονομάστηκε έτσι ακριβώς γιατί δεν είναι απλά αθέατη αλλά κυριολεκτικά αόρατη, γνωρίζουμε ότι υπάρχει αλλά κανένα ανθρώπινο μάτι δεν θα μπορέσει να την δει ποτέ. Το πολύ ενδιαφέρον μάλιστα είναι ότι ακόμα και αν, με κάποιον υπερβατικό τρόπο, βρισκόμαστε εντός της, πάλι δεν θα μπορούσαμε να την διακρίνουμε, τόσο μεγάλη είναι η πυκνότητά της ώστε δεν μπορεί να υπάρξει σε αυτή η διάχυση του φωτός που είναι αναγκαία για να λειτουργήσει η όρασή μας.

Αξίζει νομίζω εδώ να κάνουμε μιαν αναγωγή στην οντολογία των αρχαίων Ελλήνων όπως αποτυπώθηκε στη μυθολογία τους. Αυτή προσωποποιούσε ως θεότητες τα πρωταρχικά στοιχεία του σύμπαντος, το ζεύγος Ουρανού και Γης καταρχήν. Υπό αυτό το πρίσμα, αν δηλαδή η σκοτεινή ύλη ήταν μια τέτοια θεότητα, δεν θα (ανα)γνώριζε τον ίδιο τον εαυτό της καθώς δεν θα μπορούσε να τον δει.

Αναλογιστείτε μιαν οντότητα που δεν θα είχε επίγνωση της εικόνας της, ούτε καν ως εκείνης των ομοίων της. Ή, για να το θέσω πιο απλά και πέραν από μυθολογικές αναλογίες, σκεφτείτε κάποιον που θα βρισκόταν σε έναν εντελώς άγνωστό του τόπο, στον οποίο επικρατεί συνεχώς απόλυτο σκότος και όχι μόνον είναι αλλά και θα παραμείνει εσαεί αχαρτογράφητος. Είναι δυνατόν αυτός ο άγνωστος τόπος να μην του φαινόταν επικίνδυνος; Και το όνομα του συναισθήματος που προκαλεί στον άνθρωπο οτιδήποτε επικίνδυνο είναι φυσικά φόβος, πρώτη βασική παράμετρος για το θέμα της σκοτεινής ύλης που εξετάζουμε.

Είναι δεδομένο ότι στη σκοτεινή ύλη δεν ισχύουν οι φυσικοί νόμοι που διέπουν την ορατή ύλη. Δεν υπάρχει ηλεκτρική, μαγνητική και ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, άρα ούτε και η αντίστοιχη ενέργεια. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει και η έλξη μεταξύ αντίθετων φορτίων. Τι είναι, παρ’ όλα αυτά, εκείνο που εκλύει συνεχώς και κατά κόρον η σκοτεινή ύλη; Ασύλληπτες ποσότητες αφόρτιστων, όπως δηλώνει το όνομά τους, νετρίνων, ακριβώς δηλαδή των σωματιδίων που την επίδρασή τους στον εγκέφαλό μας και γενικά στην ανθρώπινη οντότητα η επιστήμη έχει μόλις αρχίσει να ψαύει αλλά ήδη φαίνεται ότι είναι τεράστια. Δεν είναι λογικό λοιπόν η έλξη που ασκεί σε ό,τι την περιβάλλει η σκοτεινή ύλη να οφείλεται στην εκπομπή νετρίνων;

Από τα παραπάνω νομίζω ότι συνάγεται πως στη σκοτεινή ύλη όχι μόνο δεν ισχύουν οι φυσικοί νόμοι αλλά και δεν μπορεί να κατανοηθεί, πόσω μάλλον να ερμηνευθεί, με οποιαδήποτε από τις υπάρχουσες γνωστικές θεωρίες ή ακόμα και φιλοσοφικό σύστημα ή ανάλογη κατασκευή. Αν παραμείνουμε εντός του πεδίου της ανθρώπινης νόησης, πρέπει αναγκαστικά να δεχθούμε ότι λειτουργεί με βάση την θεωρία του χάους. Θα υπενθυμίσω ότι οι βασικές αρχές αυτής της θεωρίας είναι η παντελής έλλειψη περιοδικότητας η οποία αντικαθίσταται από μια σειρά ασύμπτωτων τις περισσότερες φορές συγκυριών, που όμως, αν ιδωθούν στο σύνολό τους, οδηγούν σε ένα κατά παράξενο τρόπο «λελογισμένο» αποτέλεσμα. Η δεύτερη βασική παράμετρος της σκοτεινής ύλης –μετά από τον φόβο απέναντι στον εαυτό της που την διακατέχει και δεν μπορεί παρά να τον αντανακλά στο περιβάλλον της– είναι λοιπόν οι απολύτως απρόβλεπτες αντιδράσεις της σε οποιοδήποτε εξωτερικό ερέθισμα, οι οποίες όμως, σχεδόν ως διά μαγείας, πάντα συντελούν στον αντικειμενικό σκοπό της αυτοσυντήρησης και διατήρησής της.

Έχοντας τώρα απέναντι του επί της ουσίας το χάος, όταν αντιμετωπίζει την σκοτεινή ύλη ο καλόπιστος αλλά και έλλογος παρατηρητής δεν μπορεί να μην κάνει κάποιες διαπιστώσεις. Προφανώς, το στοιχείο του αγνώστου και απρόβλεπτου του χάους είναι ένα από τα κυριότερα που το καθιστούν τόσο ελκυστικό, ακόμα και συναρπαστικό. Από την άλλη όμως υπάρχουν διαφορετικά είδη χάους, που αντίστοιχα προκαλούν διαφορετικά συναισθήματα. Υπάρχει ο τρόμος που σου προξενεί το χάος της αβύσσου και το δέος με το οποίο σε πλημμυρίζει το χάος του απείρου. Ο νοήμων παρατηρητής δεν μπορεί παρά να επιλέξει το δεύτερο, και αν, έστω από κακή εκτίμηση, βρεθεί κάποτε να ατενίζει το πρώτο, οφείλει στον εαυτό του να αποτραβηχτεί το ταχύτερο. Εκτός και αν έχει τάσεις αυτοκαταστροφής γιατί η άβυσσος, από την ίδια της τη φύση, τείνει να σε ρουφάει στα κατώτατα βάθη της και να σε κρατάει για πάντα εκεί.

[Ο κατ’ επάγγελμα κριτικός μουσικής (Αυγή, Κόκκινη Καρφίτσα και αλλαχού) Θάνος Μαντζάνας  επιμένει να ασχολείται και με την γραφή κειμένων ανεξαρτήτων του αντικειμένου του. Δηλώνει και παραμένει μόνιμος παρατηρητής του σύμπαντος και ως εκ τούτου αθεράπευτος θαυμαστής του μεγαλείου της σκοτεινής ύλης, πριν από όλα γιατί κατορθώνει να διατηρεί το μυστήριό της σε πείσμα κάθε μεθόδου παρατήρησης. Ακριβώς για αυτό όμως είναι και φανατικός οπαδός της θεωρίας των υπερχορδών, ως μόνης ικανής να αποκαλύψει έστω τις αιτίες των ανεξήγητων μυστηρίων.

Πάσα ομοιότης, τώρα, μεταξύ των δονήσεων και των παλμών μιας χορδής όταν διεγείρεται και του γυναικείου σώματος υπό μια συγκεκριμένη συνθήκη δεν είναι διόλου συμπτωματική. Αντίθετα είναι απολύτως επιδιωκόμενη, σε αυστηρά συγκεκριμένες εννοείται περιπτώσεις, τουλάχιστον για τον συνειδητό παρατηρητή και όχι τον κατά συρροή οφθαλμολάγνο. Και ας επισύρει αυτό την μήνιν των οπαδών του Ζορζ Μπατάιγ!]