Από τώρα, τότε

ΤΗΣ ΡΟΥΛΑΣ ΑΛΑΒΕΡΑ

Α. Τάσσος, Το τυπογραφείο, περ. 1950, ξυλογραφία 16 x 26,8 εκ.

Καλή τύχη μ’ έφερε να ζήσω κοντά στους πρίγκηπες λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης, της επονομαζόμενης γενιάς του 1950. Τους αστούς, περήφανους, πεισματάρηδες, εγγράμματοι όλοι τους, που τις περισσότερες φορές, προφανώς εξ αιτίας της απόστασης της γενιάς μου, για αρκετά χρόνια ήταν αδύνατον να συνταιριάξω και να καταλάβω τον θυμώδη χαρακτήρα και την κατά περίπτωση ανθρώπινη συμπεριφορά τους. Άσε που πέθαναν όλοι τους κοντά κοντά, έχοντας μια συνειδητοποίηση απόσυρσης από την ίδια τη ζωή. Να μην το κουράζω το πράγμα, Μανόλης Αναγνωστάκης, Κλείτος Κύρου, Πάνος Θασίτης, Τηλέμαχος Αλαβέρας, και παρόλον ότι μεγαλύτερος ο Παύλος Παπασιώπης μαζί τους κι αυτός, και άλλοι, που τώρα δικαίως-αδίκως δε θυμάμαι. Στο κάτω της γραφής, ο χρόνος είναι που εκμαιεύει τα καλά ή κακά κατασκευάσματα, όχι τα λόγια, αγιογραφίες κτλ.

Για τη σύνδεση που είχα με τον Μανόλη Αναγνωστάκη πρώτη φορά κατέγραψα στο υπ. αριθ. 71 τεύχος του περιοδικού της πόλης μας Εντευκτήριο, με τίτλο: “Σφραγίς επί της παρειάς”. Ήμουν ήδη μέλος του metier, παρότι μειράκιο, αλλά τον γνώρισα καλύτερα ως γιατρό και έξω από τα καλλιτεχνικά-λογοτεχνικά, νοσηλευόμενη πάνω από μήνα στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ το 1965, μετά από σοβαρό αυτοκινητιστικό, βγαίνοντας μέσα από το σπασμένο παρμπρίζ με το μωρό μου αγκαλιά. Με πήγαν στο ΑΧΕΠΑ σε θάλαμο δικαιοδοσίας του Μανόλη Αναγνωστάκη, και το παιδί σε άλλο νοσοκομείο. Είχα τρελαθεί, νόμισα ότι ο γιός μου πέθανε στα χέρια μου, ότι μου έλεγαν ψέματα, δε θα τους άφηνα, κόντεψα να γκρεμίσω το νοσοκομείο, σκηνές Φελλίνι, κι όλο το κεφάλι δεμένο με επιδέσμους. Ο Μανόλης παρότι προσπάθησε να μου δώσει να καταλάβω ότι δεν υπήρχε παιδιατρικό τμήμα στο ΑΧΕΠΑ, εγώ πεισματικά δεν πίστευα κανέναν, κανόνισε με εντολή του την άλλη μέρα να με πάνε στο νοσοκομείο που ήταν το παιδί, για να δω και να πεισθώ ότι ήταν καλά.

 “Μέσα σε ποιό δωμάτιο βρίσκεται ο Ποιητής ο αληθινός”

Την ειδική άδεια την όφειλα στην παρέμβαση κατανόησης και αγάπης του Μανόλη, που έχοντας απέναντί του μια νέα κοπέλα συνειδητοποιούσε την έννοια της μητρότητας από τον φόβο της απώλειας. Όλες τις υπόλοιπες μέρες στο ΑΧΕΠΑ κρατούσα σφιχτάγκαλα ένα ρουχαλάκι του παιδιού μου. Ο Μανόλης ερχόταν, μ’ έβλεπε, έβλεπε να έχω διαρκώς στην αγκαλιά μου το μωρουδιακό ζακετάκι, και μια μέρα μου λέει: “καλά, βρε Ρ., δεν του αλλάζεις το ρουχάκι του; Όλο το ίδιο φοράει το παιδί”, κι απομακρύνθηκε προς τον λευκό διάδρομο του νοσοκομείου για το γραφείο του, χαμογελώντας κάτω απ’ τις μουστάκες του.

“Αρχίζει μια καινούργια μέρα που κανείς δεν τη βλέπει

Και δεν την υποψιάζεται ακόμα

Όμως έχει τρυπώσει μέσα στις ραφές της καρδιάς”

Δεύτερη φορά έγραψα στο “ημερολόγιο του Κοινωνικού ιατρείου Αλληλεγγύης - του 2014” αφιερωμένο στον Αναγνωστάκη, αυτή τη φορά μπαινοβγαίνοντας στις δύο άρσεις του, του ιατρού και του ποιητή, διότι και οι δύο άρσεις επείχαν θέσεις μετάβασης από τη μία στην άλλη, κι όπου η κοινωνική ίαση ήταν βασικά και κύρια η άσκησή του: “τω τε λόγω” του Σέξτου του Εμπειρικού, (β΄ μισό 2ου – αρχές 3ου αι. μ.Χ.), ο οποίος, ιατρός, σκεπτικός, και φιλάνθρωπος όπως έχει χαρακτηριστεί από τους συγκαιρινούς του, ανέπτυσσε τη θεραπεία της ίασης δια του λόγου ως ιατρός/λογοτέχνης, αντιμετωπίζοντας την ασυνέπεια, την οίηση, την απερισκεψία του δογματισμού, και εστιαζόταν στις περιπτώσεις που η βλάβη είχε μετατρέψει τον άνθρωπο σε α-σθενή (χωρίς σθένος για να υπερβεί τη βλακεία του), ή σε άρρωστο, αν στον οργανισμό του είχαν πληγεί όργανα. Ήταν ο ίδιος αστερισμός που περιστρέφεται γύρω από τον ανθρωπισμό και την τέχνη. Άκλητος ή κεκλημένος, ο Μανόλης Αναγνωστάκης ήταν ο γιατρός, και είναι ακόμη ο ποιητής, που θεραπεύει τον πάσχοντα, τον ανήμπορο, τον αβέβαιο, τον κατατρεγμένο, μα κυρίως τον δογματικό “ασθενή”, τω τε λόγω.

Απ’ αφορμή, γνώριζαν πολλά οι λογοτέχνες εκείνης της γκρούπας και, το σημαντικότερο, οι γνώσεις τους δεν ήσαν στεκάμενες, πάντα δε, με αγωγή διαφωνίας. Τα χρόνια ήσαν δύσκολα και το αντρίκιο νεανικό αίμα τους έβραζε, αλλά αυτό το είχαν: αγωγή διαφωνίας.

Η Ρούλα Αλαβέρα είναι ποιήτρια