ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΥΚΗΣ, Μετά την Ομορφιά, εκδόσεις Γαβριηλίδης, σελ. 48
Η συλλογή ποιημάτων του Χρ. Κούκη (γ. ‘79), Μετά την Ομορφιά, είναι η πρώτη του. Χωρισμένη σε τρεις ενότητες : «Ανυπακοή», «Η καταγωγή του μέλλοντος» και «Χαμένη Ατλαντίδα», περιλαμβάνει ποιήματα μέσης και μεγάλης έκτασης που αναπτύσσονται με τη διαδοχική παράταξη εικόνων με μεγάλη πυκνότητα συναισθήματος. Εικόνες έντονου πένθους, αλλά και εικόνες απολλώνειου ύψους που δονούνται από μια έξαρση ψυχική. Αν και τα πραγματολογικά σημεία που μας προσφέρονται ως κλειδιά στο βιβλίο αυτό είναι από ελάχιστα έως ανύπαρκτα, με μικρές νύξεις εδώ κι εκεί, οι οποίες με κάποια μεγαλύτερη σαφήνεια μας προσδιορίζουν το πεδίο της ποιητικής φαντασίας, ένα τοπίο της ελληνικής, αρχετυπικής υπαίθρου που θυμίζει την οργασμική μεσογειακή φύση του Οδυσσέα Ελύτη και του Νίκου Γκάτσου.
Όλα αυτά συμποσούμενα μάς δημιουργούν μια διπλή αντιθετική αίσθηση, την ανυψωτική δύναμη της φυσιοκρατικής αντίληψης της ζωής και την καθοδική εσωτερίκευση ενός συναισθήματος θλίψης. Ας πούμε, έναν ελεγειακό διθύραμβο που δεν περιορίζεται όμως στη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον του, καθώς με έναν πλάγιο τρόπο η σχέση αυτή απλώνεται και καλύπτει επίσης τη σχέση του ανθρώπου με τη σύγχρονη ιστορία. Πιο υπαινικτικά, τις πολιτικές δοκιμασίες του ελληνικού μεταπολέμου, εμφύλιες και επόμενες. «Η χώρα μου δε λέει τʼ όνομά της/ μονάχα κλαίει», αναφέρει κάπως αινιγματικά ο Κούκης στην πρώτη ενότητα των ποιημάτων του. Και πράγματι, αυτή η ανώνυμη χώρα μπορεί να είναι η ηττημένη κοινωνία του ελληνικού μεταπολέμου, η μητρυιά πατρίδα για ένα μεγάλο κομμάτι των ανθρώπων της, που πίστεψαν ή είχαν την αυταπάτη του οράματος. Όπως επίσης μπορεί να είναι μια χώρα εσωτερική, ακόμα πιο δύσκολα ψηλαφητή, ένας κόσμος προσωπικής μνήμης που φαίνεται από αρκετά διάσπαρτα στοιχεία ότι είναι δεμένος οργανικά με την κραυγή-επίκληση: «Πότε θα επιστρέψεις;». Μια κραυγή που ακούγεται και ξανακούγεται στα ποιήματα αυτά, υποδηλώνοντας μάλλον με την πρόσκληση της την επιθυμία δικαίωσης του αδικαίωτου! Καλεί ο ποιητής να επιστρέψει μια γυναίκα φασματική που μάλλον δεν ζει, αλλά υπάρχει δεν υπάρχει είναι αυτή που τον «έβγαλε στον κόσμο και αυτή που τον έκλεισε πάλι πίσω».
Και οι τρεις ενότητες της συλλογής Μετά την Ομορφιά έχουν ως μοτίβο τους τη θλίψη που γίνεται πιο συνειδητή έπειτα από το ερωτικό «μετά», δηλαδή το τέλος του έρωτα και της ομορφιάς. Αυτό το άδειο που ο ποιητής το δέχεται πάντως όχι ως κάτι το οριστικό αλλά ως κάτι που εκκινεί, όπως ακριβώς στη φύση ή στους φυσικούς νόμους, κάτι το επόμενο, καθώς όπως λέει σ’ ένα μονόστιχό του: «Η ιστορία δεν έχει τελείες, μονάχα παύσεις και σιωπές». Αν λοιπόν και ελεγείο στη μνήμη ενός προσώπου, όλα τα μέρη της συλλογής αυτής, πλήρη μιας γαιώδους, χρωματικής αίσθησης, συνάμα διαπνέονται από μια ανάταση ηθική. Για τούτο και η διαπίστωση ότι η απώλεια της ομορφιάς δεν είναι ήττα, αφού «ομορφιά είναι ο τρόπος που χαμογελάς στη θέα του χαμού». Συνεπώς, ο τρόπος που η ζωή αλλάζει σε θάνατο και ο θάνατος σε ζωή.
Ο Αλέξης Ζήρας είναι κριτικός λογοτεχνίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου