Ο ζωγράφος του μήνα

Και δύο προτάσεις για τον δημόσιο χαρακτήρα της τέχνης

ΤΗΣ ΛΗΔΑΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Χριστόφορος Κατσαδιώτης- Έμβρυο

Ο ζωγράφος του Ιουνίου είναι ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης. Γεννήθηκε στην Αθήνα και ασχολήθηκε επί σειρά ετών επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία. Σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ της Αθήνας (2007-2009), με δάσκαλο τον Μανόλη Μανουσάκη. Παρακολουθεί το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ, με δασκάλους τους Ξενή Σαχίνη, Κυριάκο Κατζουράκη και Μανόλη Γιανναδάκη.

Έχει συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις, όπως «Η λιθογραφία ως μέσο εικαστικής έκφρασης», στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Πεύκης (2008), η «Αντισταθείτε», από την Ελληνική Εθνική Επιτροπή της Unicef, στην Τεχνόπολι του Δήμου Αθηναίων, η «Σημειώσεις για ένα δέντρο», στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων «Μελίνα» και η «Why Cinema now», η Έκθεση Φοιτητών των Σχολών Καλών Τεχνών μέσα στα πλαίσια του 50ού Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2009), η «Untitled”, στην γκαλερί ΠεριΤεχνών, η «Φοιτητική Εβδομάδα» του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο Στρατόπεδο Κόδρα θεσσαλονίκης και η έκθεση «Ανθρώπινα Μέτρα», στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων «Μελίνα» (2010), η «Art Athina 2011» με την γκαλερί ΠεριΤεχνών (2011).  

Έχει παρουσιάσει το έργο του στις ατομικές εκθέσεις, Έκθεση γλυπτικής με σύρμα, στην γκαλερί Αιγόκερως (1999), Ζωγραφική και κατασκευές, «Όλα είναι αλήθεια», στην γκαλερί ΠεριΤεχνών (2006), Ζωγραφική-Χαρακτική, στο Κέντρο Χαρακτικής «Ήλιος» του Δήμου  Νεαπόλεως, στη Θεσσαλονίκη (2009), Έκθεση Χαρακτικής «Κριτική-Ανατροπή-Παραμόρφωση», στην γκαλερί «Χώρος Τέχνης 24», στην Αθήνα (2011).

Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης στοιχειώνει τα δομημένα μέσα στην αυστηρότητα του σχεδίου έργα του με  ανθρωπόμορφα ή ζωόμορφα προσωπεία που κραυγάζουν και εκφράζουν την οδύνη, τον τρόμο, την έκπληξη, την παραίτηση, τη θλίψη αλλά και την υπεροψία του ανθρώπου. Αντλεί τα γνωρίσματά τους, κυρίως από τις πρωτόγονες, αφρικανικές μάσκες, αλλά και από τις μάσκες που βλέπουμε στις πομπές του δυτικού Καρναβαλιού, που έδωσαν πνοή στη δημιουργία των προδρόμων και των σκαπανέων του εξπρεσιονισμού, του κυβισμού, του σουρεαλισμού. Η μορφική του ευρηματικότητα θα μπορούσε να πηγάζει από τις ονειρικές-εφιαλτικές ενίοτε μεταλλάξεις που παρατηρούμε στον «κήπο των ηδονών» του πρωτοπόρου καλλιτέχνη του 15^ου αιώνα Ιερώνυμου Μπος, αλλά και από τη «Μητρόπολη» των ανθρωποειδών του εξπρεσιονιστή κινηματογραφιστή Φριτς Λαγκ, στα οποία φορά αντιασφυξιογόνες μάσκες.

Η συνωστισμένη «Μάζα» του ανακαλεί στη μνήμη τις δαιμονικές σκηνές που απαθανάτισε ο «καταραμένος» δημιουργός του 19^ου αιώνα Τζέϊμς Ένσορ. Ο «Συλλέκτης» του είναι πλασμένος με τις αδρές γραμμές της σαρκαστικής «Νέας Αντικειμενικότητας» των «Νυχτών» του μεσοπολέμου τού Μαξ Μπέκμαν. Ο άνδρας που διαλαλεί τα προϊόντα του στο «Μανάβικό» του, μας παραπέμπει ευθέως στο κραυγάζον «Ανθρώπινο Κεφάλι» του εκφραστή ενός ιδιότυπου εξπρεσιονισμού του 20ού αιώνα, του Φράνσις Μπέικον. Το «Bordello και το «Έμβρυό» του μάς μεταφέρουν στο χωροχρόνο του σουρεαλισμού, μέσα από τις ανοίκειες και απρόσμενες συνθέσεις των πλασμάτων που τα κατοικούν και  το τρομερό «μάτι» του παρατηρητή.

Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης χαράζει και ζωγραφίζει με βάση

την παράδοση της τέχνης, αναζητώντας το δικό του ιδίωμα. Μέσα από τις συνάφειες αλλά και τις συνεχείς παραμορφώσεις που δημιουργεί, επιχειρεί να αποκαλύψει το αληθινό πρόσωπο του ανθρώπου, αυτό που κρύβεται πίσω από το κοινωνικό προσωπείο.

«Εικαστικές ΜΕΤατοπίσεις στην ΑΣΚΤ της Αθήνας»

(17 Μαΐου μέχρι 9 Ιουνίου)

Εγκαινιάστηκε στο χώρο της Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας το νέο κτίριο του τμήματος του Μεταπτυχιακού Εικαστικών Τεχνών με μια έκθεση 23 αποφοίτων του από τρεις κύκλους σπουδών. Το νέο οικοδόμημα έχει πλασθεί από τους αρχιτέκτονες Δημήτρη και Σουζάνα Αντωνακάκη, με τη λιτή κατασκευαστική γλώσσα και τα υλικά του μοντερνισμού (σκυρόδεμα, γυαλί, σίδηρο), που το ενσωματώνει στο συγκρότημα των κτηρίων της οδού Πειραιώς. Περιλαμβάνει έναν ανοιχτό χώρο διδασκαλίας που καταλήγει σ’ ένα αίθριο και τα εργαστήρια των σπουδαστών, που έχουν φτιαχτεί σαν μια σύγχρονη κυψέλη, αυτόνομα το ένα δίπλα στο άλλο και αντικριστά. Διαδηλώνει, με τα πολλαπλά ανοίγματά του στην οροφή και τις πλευρές του, στο αίθριο και στο γειτονικό κτήριο της σχολής, καθώς και τη φωτεινότητα που του προσδίδουν αυτοί οι διαμπερείς και ψηλοί χώροι, την πρόθεση τού επιστημονικού υπεύθυνου των μεταπτυχιακών σπουδών, εικαστικού καλλιτέχνη και δασκάλου της ΑΣΚΤ, Τάσου Χριστάκη, να ανοίξει το τμήμα στον κόσμο. Να δημιουργήσει, μέσω ανταλλαγών όχι μόνο σπουδαστών αλλά και διδασκόντων, έναν γόνιμο «διάλογο, αντάξιο των αιτημάτων που παράγει μια πολύμορφη, οικουμενική πραγματικότητα στο χώρο της τέχνης». Η οποία, όπως δηλώνει ο Χριστάκης στο προλογικό σημείωμα του καταλόγου της έκθεσης, «αφενός ενισχύει τις εκπαιδευτικές διαδικασίες της σχολής, αφ’ ετέρου διαχέεται σε ένα ευρύτερο κύκλο προβληματισμών εκτός των ορίων της».  

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα κινείται και η έκθεση των 23 αποφοίτων, που επιμελήθηκε ο επίκουρος καθηγητής Ζάφος Ξαγοράρης. Εντυπωσιάζει με  την αυστηρότητα και τη συνοχή τής οργάνωσής της. Αφήνει στο θεατή ανάσες για να θεωρήσει τα έργα και να επικοινωνήσει μαζί τους. Εντυπωσιάζει με τα ίδια τα έργα, που δείχνουν την αφομοιωμένη, μέσα στην πυκνότητα της εκφραστικής τους γλώσσας, ιστορία της τέχνης και της αισθητικής της. Αναφέρουμε ενδεικτικά μερικά από αυτά: Οι μορφές της Χαράς Θάνου  αναδίνουν με τις ανάγλυφες χρωματικές τους φόρμες τον παλμό της ζωής  και οι διάφανοι, συγκεχυμένοι χάρτες της Ελεάνας Μαρτίνου  την απειλή της άναρχης δόμησης. Τα εκρηκτικά γλυπτά του Πάνου Φαμέλη, τα φτιαγμένα με διαφορετικά υλικά και οστά ζώων, αποκαθηλώνουν τον άνθρωπο από τη θέση του κυρίαρχου της φύσης και προβάλλουν τη θνητότητά του. Οι εγκαταστάσεις του Αλέξανδρου Λάιου με τα ανοιχτά χαρτόκουτα και τις  παλέτες και η κλειστή κούτα της Μάρως Φασουλή διαγράφουν τα όριά μας, «εντός, εκτός και επί τα αυτά». Οι ανασυνθέσεις γνωστών μορφών από την ιστορία τής τέχνης του Νίκου Καναρέλη ανατρέπουν το προ-φανές. Οι εικόνες του Κώστα Χριστόπουλου μας προτρέπουν σε αναζήτηση της κρυμμένης ουσίας των πραγμάτων μέσα από τη σκισμένη υφή τους.

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Άρτεμις Βασιλοπούλου, Ειρήνη Ευσταθίου, Θανάσης Ζαγορίσιος, Χαρά Θάνου, Μιχαέλα Θεοδωράκου, Νίκος Καναρέλης, Μαριάννα Κατσουλίδη, Ξανθή Κωστορίζου, Αλέξανδρος Λάιος, Γιάννης Μαλεγιαννάκης, Ελεάνα Μαρτίνου, Λεωνίδας Μελισσάκης, Ροζίνα Μπαλτάτζη, Σπύρος Νάκας, Νίκος Παπαδόπουλος, Μαργαρίτα  Πέτροβα, Μαρία Πολυζωΐδου, Ελένη Σπυριδάκη, Δήμητρα Τζίβελου, Γεωργία Τουρμούζη, Πάνος Φαμέλης, Μάρω Φασουλή, Κώστας Χριστόπουλος

«Το σύμπτωμα του τόπου»,

στα Ταμπάκικα της Άμφισσας

21 Μαΐου-5 Ιουνίου)

Η έκθεση που διοργανώνουν ο Αποστόλης Αρτινός, η Μαργαρίτα Καταγά και ο Κώστας Χριστόπουλος γίνεται στα πλαίσια των «symptom projects». Εκεί αναζητούν σε σύνδεση με τη λακανική ορολογία, τα ίχνη «της ανεικονικής αλήθειας» του έργου τέχνης. Η έκθεση μας μεταφέρει στα Ταμπάκικα της Άμφισσας. Σε έναν τόπο διαποτισμένο από τη μυρωδιά του θανάτου των ζώων που επεξεργάζονται, σε έναν τόπο σημαδεμένο από τα ερημωμένα, στην πλειοψηφία τους, κτήρια του άλλοτε ανθηρού κλάδου της βυρσοδεψίας. Λίγα εξαιρούνται. Όπως το σπίτι όπου έχει στήσει το εργαστήριό του ο γιος βυρσοδέψη, εικαστικός καλλιτέχνης και καθηγητής των Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ., Γιώργος Σκυλογιάννης.

Οι 19 καλλιτέχνες της επιχειρούν έναν αναζωογονητικό διάλογο με το «σύμπτωμα του τόπου»,  που φέρει στο φως και το «σύμπτωμα του δικού τους καλλιτεχνικού ή προσωπικού τόπου». Η «ομάδα τοτέμ», για παράδειγμα, στήνει μια ηχητική εγκατάσταση στο τελευταίο ενεργό βυρσοδεψείο, της οικογένειας Μερινοπούλου. Που ασκεί αυτό το προστατευόμενο είδος επαγγέλματος με τον παραδοσιακό τρόπο φυτικής κατεργασίας. Ο θεατής ακούει, καθώς πλανάται ανάμεσα από τα δέρματα που στεγνώνουν, ήχους που διαρρηγνύουν τη σιωπή του χώρου, τού νερού με το οποίο πλένονται τα δέρματα και του βαρελιού που γυρίζει. Και μεταφέρεται σ’ έναν κόσμο αρχετυπικό και ανοίκειο που τρομάζει.

Η Δέσποινα Μεϊμάρογλου, που έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στην Αίγυπτο κι έχει μεταναστεύσει πριν από πολλά χρόνια στην Ελλάδα, προβάλλει μέσα από μια τοποθετημένη σε βαλίτσα οθόνη τις αφηγήσεις μεταναστών από την Άμφισσα στην Αίγυπτο και συγγενών τους. Μιλά για τον εκπατρισμό που έχει να κάνει και με το ξερίζωμα των βυρσοδεψών. Ψηλαφεί το δικό της τραύμα της ξενότητας, που νιώθει μέχρι σήμερα, μέσα από το τραύμα της ξενότητας των «άλλων» και της απουσίας οικείων εικόνων στον τόπο όπου ζει. Ο Νίκος Παπαδημητρίου  αναρτά την εμβληματική κεφαλή του βίσωνα ως τρόπαιο που μεταλλάσσεται σε σύμβολο της αδιάλειπτης θυσίας του ζώου από και στον άνθρωπο. Η Ρένα Παπασπύρου αποκαλύπτει την κοινή επήρεια του χρόνου και της ανθρώπινης παρουσίας πάνω στο δομημένο τοπίο, τοποθετώντας ένα κομμάτι τοίχου από το Παγκράτι σε έναν τοίχο των Ταμπάκικων. Ο Παναγιώτης Βούλγαρης φτιάχνει μια εγκατάσταση με μικροσκοπικές ανθρώπινες φιγούρες και δοχεία γεμισμένα με νερό και θανατηφόρα λιπάσματα, που δημιουργούν μέσα από ποικίλες αντιδράσεις διαφορετικές τονικές αποχρώσεις του γαλάζιου. Προσπαθεί έτσι να δείξει τη δύναμη της φύσης. Η οποία κυριαρχεί, σβήνοντας, όπως στα χαλάσματα της βυρσοδεψίας, τα ανθρώπινα ίχνη. Η Μαρία-Ανδρομάχη Χατζηνικολάου επιχειρεί μια «κάθαρση» του χώρου από την έννοια του θανάτου. Το δέρμα που κρέμεται, όπως στις «Σταυρώσεις» του Μπέικον, στο κέντρο του χώρου εμφανίζεται λευκό, φωτισμένο με black light.

Στο βάθος διακρίνουμε ένα λιβάδι με άσπρες μαργαρίτες. Ενώ ο χώρος διαπνέεται από το κελάρυσμα των πουλιών και τη μυρωδιά αιθέριων ελαίων.

Συμμετέχουν οι: Χρήστος Βενέτης, Πολυάννα Βλατή, Παναγιώτης Βούλγαρης, Βασίλης Γεροδήμος, Βάσω Γκαβαϊσέ, Δημήτρης Κόζαρης, Ελένη Λύρα, Δέσποινα Μεϊμάρογλου, Βασίλης Μπαλατσός, Νίκος Παπαδημητρίου, Τερέζα Παπαμιχάλη, Ρένα Παπασπύρου, Χριστίνα Σγουρομύτη, Γιώργος Σκυλογιάννης, Κωστής Σωτηρίου, «Τοτέμ», Μαρία- Ανδρομάχη Χατζηνικολάου, Κώστας Χριστόπουλος, Λίλα Χρόνη