Κομούνα του Παρισιού

Το χρονικό

Η Παρισινή Κομούνα ήταν η εργατική επαναστατική κυβέρνηση που εγκαθιδρύθηκε στο Παρίσι μετά την εξέγερση της εθνοφρουράς και των εργατών της πόλης και διήρκεσε από τις 26 Μαρτίου του 1871 μέχρι τις 28 Μαΐου της ίδιας χρονιάς.

Με το τέλος του γάλλο-πρωσικού πολέμου το Παρίσι συμφωνήθηκε να τελεί υπό πρωσική κατοχή. Ωστόσο, ο λαός και η εθνοφρουρά της πόλης, ενώ είχαν αντέξει την πρωσική πολιορκία για έξι μήνες, αρνήθηκαν την πρωσική κατοχή, αποκλείοντας τους Πρώσους σε μια μικρή περιοχή του Παρισιού και αστυνομεύοντας τα «σύνορα» της περιοχής αυτής. Η κυβέρνηση της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας, με πρόεδρο τον Αδόλφο Θιέρσο, φοβήθηκε ότι οι εργάτες του Παρισιού θα έπαιρναν τα όπλα της εθνοφρουράς και θα προκαλούσαν τους Πρώσους, και έτσι στις 18 Μαρτίου ο γαλλικός στρατός μπήκε στο Παρίσι. Η εθνοφρουρά του Παρισιού αρνήθηκε να παραδώσει τα όπλα. Ο στρατός υποχώρησε στις Βερσαλλίες και η κυβέρνηση κήρυξε τον πόλεμο στις δυνάμεις που κρατούσαν το Παρίσι.

Γιάννης Κολιός- Ωγκύστ Μπλανκί-
Από τη σειρά Παρισινή Κομούνα

Στις 26 Μαρτίου το Παρίσι εξέλεξε καινούργιο δημοτικό συμβούλιο, με πρόεδρο τον Λουί Ογκίστ Μπλανκί (Louis Auguste Blanqui 1805-1881) που ήταν φυλακισμένος από την κυβέρνηση, και στις 28 Μαρτίου ανακηρύχθηκε η Παρισινή Κομούνα. Ο στρατός της πόλης αντικαταστάθηκε από πολιτοφυλακή αποτελούμενη από όλους τους πολίτες που μπορούσαν να πολεμήσουν. Η Κομούνα πήρε σχεδόν αμέσως μέτρα προς όφελος των εργατών: επέβαλε πάγωμα των τιμών στα ενοίκια κατά την διάρκεια του πολέμου, απαγόρευσε στα ενεχυροδανειστήρια να πουλούν αγαθά, καθώς οι εργάτες αναγκάστηκαν να βάλουν ενέχυρο τα εργαλεία τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, κρατικοποίησε την εκκλησιαστική περιουσία, ανέβαλε την υποχρέωση καταβολής των χρεών, εξίσωσε τους μισθούς των υπαλλήλων και τους επέβαλε ανώτατο όριο, και κατάργησε τους τόκους.

Γιάννης Κολιός- Προσπέρ Ολιβιέ-
Από τη σειρά Παρισινή Κομούνα

Ο στρατός των Βερσαλλιών επιτέθηκε στο Παρίσι στις 2 Απριλίου, και από τότε η πόλη βρισκόταν υπό συνεχή βομβαρδισμό. Όσοι Κομουνάροι αιχμαλωτίζονταν εκτελούνταν αμέσως, και το πλεονέκτημα του στρατού ήταν τέτοιο, ώστε από τα μέσα Απριλίου σταμάτησε κάθε διαπραγμάτευση με τους εξεγερμένους. Το τείχος της πόλης καταλήφθηκε στις 21 Μαΐου, αλλά η σκληρότερη αντίσταση σημειώθηκε στις ανατολικές εργατικές συνοικίες του Παρισιού, όπου οι οδομαχίες συνεχίστηκαν για ακόμα οκτώ μέρες, που έμειναν στην ιστορία ως η "Ματωμένη Βδομάδα" (La semaine sanglante). Καθ' όλη την διάρκεια της επέλασης των κυβερνητικών στρατευμάτων θανατώθηκαν πολλοί άμαχοι και, σύμφωνα με τις κυβερνητικές πηγές, μόνο κατά τη "Ματωμένη Βδομάδα" σκοτώθηκαν 17.000 παριζιάνοι, ενώ άλλες πηγές ανεβάζουν τον αριθμό σε 30.000. Οι τελευταίοι εκατόν σαράντα επτά Κομουνάροι εκτελέστηκαν το απόγευμα της 28ης Μαΐου, στο νεκροταφείο Περ Λασέζ όπου είχαν οχυρωθεί, σε ένα σημείο που σήμερα είναι γνωστό ως Τοίχος των Κομουνάρων. Οι απώλειες των κυβερνητικών το ίδιο διάστημα ήταν 1.000 στρατιώτες. Συγκριτικά, την περίοδο της λεγόμενης τρομοκρατίας κατά τη Γαλλική Επανάσταση, που διήρκεσε ενάμισι χρόνο, οι νεκροί ήταν 19.000.

Ακόμα και μετά την πτώση του Παρισιού, τα αντίποινα συνεχίστηκαν, και 4.500 έως 7.000 Κομουνάροι εξορίστηκαν στη Νέα Καληδονία, ενώ το Παρίσι παρέμεινε υπό στρατιωτικό νόμο για ακόμη πέντε χρόνια. Σε αρκετές άλλες πόλεις έγιναν εξεγέρσεις που δημιούργησαν κομούνες, οι οποίες κατεστάλησαν κι αυτές, όπως στις πόλεις Σαιντ Ετιέν, Λε Κροζό και Μασσαλία.