Ιστορία του Αστακού

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΤΡΑΤΟΥΛΗ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΥΚΑΣ, Ιστορία του Δραγαμέστου/ Αστακού και της περιοχής στα Νεότερα Χρόνια, περ. 1470-1832, Εκδόσεις Βασιλόπουλος, 2010

Αν και κατά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα όψιμο ενδιαφέρον για τα θεωρητικά και πρακτικά προβλήματα που θέτει η συγγραφή έργων τοπικής ιστορίας, συνήθως οι επαγγελματίες ιστορικοί δεν έχουν το χρόνο να ασχοληθούν με θέματα τοπικής ιστορίας. Έτσι το καθήκον αυτό έχει αφεθεί στους τοπικούς λογίους (δασκάλους, καθηγητές, δικηγόρους κλπ.), οι οποίοι δεν έχουν τις γνωστικές και μεθοδολογικές προϋποθέσεις, για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις αυτού του πολύ σοβαρού εγχειρήματος. Ως εκ τούτου, τα έργα που γράφονται παρουσιάζουν ανεπάρκειες, κενά και λάθη. 

Μία από τις εξαιρέσεις του γενικού αυτού κανόνα φαίνεται ότι αντιπροσωπεύει το βιβλίο του Δημητρούκα. Με το βιβλίο αυτό έρχεται ξανά στο προσκήνιο η ιστορική κοινότητα Δραγαμέστου, σήμερα Αστακός, στις δυτικές ακτές της Ακαρνανίας, απέναντι από την Ιθάκη, που πρόσφατα απασχόλησε έντονα την κοινή γνώμη, με αφορμή την εν τέλει εγκαταλειφθείσα αραβική επένδυση στο Πλατυγυάλι. Ο συγγραφέας, ο οποίος είναι γνωστός βυζαντινολόγος, κινούμενος από μεγάλη αγάπη για τον τόπο του, μελέτησε όλους τους ξένους περιηγητές, ένα πλούσιο αρχειακό υλικό και πολλές άλλες πηγές, για να συνθέσει τη συναρπαστική και γοητευτική ιστορία μιας κοινότητας, η οποία, ως σημαντική σκάλα στο Ιόνιο Πέλαγος και ως πρωτεύουσα του καζά Ξηρομέρου, είχε μια ιδιαίτερη σημασία στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας.

Η μελέτη είναι διαρθρωμένη σε πέντε μέρη. Το πρώτο μέρος (σσ. 13-22) έχει εισαγωγικό χαρακτήρα: ανατρέχει στην ιστορία του βυζαντινού Δραγαμέστου και παρουσιάζει εκτενώς τις πηγές της ιστορίας και της γεωγραφίας του στα χρόνια της Οθωμανικής Κυριαρχίας. Το δεύτερο μέρος (σσ. 23-58) εξετάζει τη γεωγραφία, την τοπογραφία, τη χλωρίδα και την πανίδα, καθώς και τις επικοινωνίες της περιοχής. Το τρίτο μέρος (σσ. 59-108) πραγματεύεται διεξοδικά και από κάθε άποψη την ιστορία της περιοχής επί Οθωμανικής Κυριαρχίας. Το τέταρτο μέρος (σσ. 109-145) υπό τον τίτλο «Το Δραγαμέστο στον Αγώνα» αναδεικνύει τη συμβολή του χωριού και των στρατοπέδων του στις τύχες του Μεσολογγίου και την εξέλιξη του Αγώνα. Το τελευταίο μέρος (σσ. 147-220) αναλύει την πολεοδομική εξέλιξη του Δραγαμέστου, παρουσιάζει τις οικογένειες της κοινότητας και τους αγωνιστές, σχολιάζει το ρόλο που διαδραμάτιζαν οι προεστοί της και ανασυνθέτει την καθημερινή ζωή σ’ αυτή.

Το βιβλίο διαθέτει χάρτες, εικόνες και φωτογραφίες, πρωτότυπο ιστορικό υλικό,  καθώς και ένα αναλυτικότατο ευρετήριο, στοιχεία που διευκολύνουν σημαντικά τη μελέτη του.

Θεωρώ ότι το μικρό αυτό πόνημα συνιστά μια παρακαταθήκη μεγάλης σπουδαιότητας για τη βιβλιογραφία, τόσο της τοπικής ιστορίας της περιοχής του Δήμου Αστακού όσο και των ευρύτερων ιστοριογραφικών συνθέσεων της Δυτικής Ελλάδας, και γι’ αυτό θα έπρεπε να μελετηθεί τόσο από τους ειδικούς όσο και από τους εραστές της τοπικής ιστορίας και να διαβαστεί από όλους τούς Αιτωλούς και Ακαρνάνες, ιδιαίτερα τη νέα γενιά του μεγάλου αυτού νομού.

Προσωπικά, το βιβλίο αυτό με βοήθησε όσο κανένα άλλο να γνωρίσω την άγνωστη μέχρι σήμερα σε μένα και στο πλατύ κοινό ιστορία και τις προοδευτικές και αγωνιστικές παραδόσεις του τόπου που γεννήθηκα και μεγάλωσα, κι από αυτή τη σκοπιά θα ήθελα να ευχαριστήσω τον συγγραφέα που διέθεσε πολύ κόπο και χρόνο για να συγκεντρώσει με εμπεριστατωμένη έρευνα στην Ελλάδα και στη Γερμανία αυτό το  πολύτιμο υλικό.

Ο Δημήτρης Στρατούλης είναι μέλος της Π.Γ ΣΥΝ, της επιτροπής Εργατικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Εργασίας