17/12/23

Λίλα Πολενάκη, Περί τρυφερών πραγμάτων

Λίλα Πολενάκη, Fragile (λεπτομέρεια), 2020, ακρυλικό, χαρτί, ύφασμα σε μουσαμά,160 x 140 εκ.

Της Χριστίνας Πετρηνού*
 
Η Λίλα Πολενάκη σπούδασε και έζησε στο Βερολίνο για 18 χρόνια, εκθέτοντας πότε σε ατομικές και πότε σε ομαδικές εκθέσεις. Συμμετείχε σε όλα τα καλλιτεχνικά δρώμενα  εντός και εκτός της διχοτομημένης τότε πρωτεύουσας. Η καλλιτέχνιδα βίωσε την πτώση του τοίχους και όλον τον πλούτο που ανασύρθηκε, τον οποίο χρησιμοποίησε τόσο στα έργα της αλλά και ως αρχειακό υλικό. Ο τίτλος της παρούσας έκθεσης προέρχεται από ένα κολλάζ της γερμανίδας καλλιτέχνιδας Hanna Hoch που ανήκε στην ομάδα των ντανταϊστών. Το έργο της Hoch χαρίστηκε στην εικαστικό μέσω μιας φίλη της. Τόσο στην Hoch όπως και στην Πολενάκη διακρίνεται μια γυναικεία, ενίοτε κοριτσίστικη αίσθηση, γεμάτη ευαισθησία.  
Τα έργα της τωρινής έκθεσης της Πολενάκη, ξεχωρίζουν για την τρυφερότητά τους. Η τεχνική του κολλάζ που χρησιμοποιεί διαφέρει κατά πολύ από αυτήν των γερμανών καλλιτεχνών αλλά και των μεταγενέστερων που έκαναν χρήση αυτής της τεχνικής.  Τοποθετώντας ετερόκλητα υλικά σε πολλά πεδία μοιάζουν να ενοποιούνται τα διαλεγμένα από εκείνην υφάσματα, ρούχα που έχουν αλλάξει τόσα χέρια, δαντέλες φτιαγμένες από γυναίκες. Τα διαδοχικά στρώματα χαρτιών, υφασμάτων και ζωγραφικής χρησιμοποιούνται διακριτικά σαν μια υποσημείωση. Η καλλιτέχνιδα τα επεξεργάζεται ενώ τα ενοποιεί σε μία επιφάνεια. Πιστεύω πως σε αυτό το σημείο της ώσμωσης των επιπέδων βρίσκεται ο νεωτερισμός της. Η ίδια ψάχνει να ανασύρει με τη γυναικεία  παρατηρητικότητα στο βλέμμα της μια νέα ζωή σε αυτά τα υφάσματα που πότε τα κόβει και πότε τα ενώνει, διαφοροποιώντας τα υλικά μεταξύ τους.
Εντυπωσιακό είναι το έργο Πατρόν/Η Μητέρα του 2023, το οποίο έχει φτιαχτεί με μεγάλα κιτρινισμένα πατρόν που η εικαστικός βρήκε πεταμένα στο Ανατολικό Βερολίνο. Για την Λίλα το έργο έχει έναν βιογραφικό χαρακτήρα, αποτελώντας μια αναπόληση των στιγμών εκείνων που έβλεπε τη μητέρα της να ράβει εργόχειρα! Το έργο Καρμπόν/Ο Πατέρας είναι φτιαγμένο από καρμπόν τα οποία αναφέρονται σε δικόγραφα του πάτερα της δικηγόρου. Στο φόντο του έργου διακρίνεται μια γυναικεία φιγούρα καθισμένη οκλαδών.
Η Πολενάκη τοποθετεί μερικές κόκκινες ταινίες Fragile (2020), που έχει χρησιμοποιήσει  ο καθένας μας για μεταφορές ευπαθών αντικειμένων, πάνω σε ένα γκριζωπό μαντήλι, στο οποίο ξεπροβάλλουν πολύ αχνά γυναικείες φιγούρες. Το «εύθραυστο» και πολύτιμο βρίσκεται σε τρία επίπεδα: στο ύφασμα, στις αναδυόμενες φιγούρες αλλά και στην ταινία η οποία έρχεται να υπερκαλύψει.
Το κολλάζ στα έργα της Λίλας αποτελεί ένα μικρό δείγμα της τωρινής έκθεσής της στην Batagianni Gallery. Η ίδια ενδιαφέρεται για την ανάσυρση και την ενσωμάτωση της λεπτομέρειας μέσα στα διαφορετικά έργα. Η Πολενάκη χειρίζεται πολύ καλά το υλικό της σαν να «χαϊδεύει» κάθε ένα χαρτάκι, δαντέλα, ύφασμα, φόρεμα κλπ. που πρόκειται να ενσωματώσει μέσα στο έργο της. Πρόκειται για μια εξαίρετη έκθεση. Με πολύ διακριτικότητα η εικαστικός βρίσκεται σε μια διαρκή συνομιλία με το υλικό της όπου κάθε ένα αναδεικνύει τον δικό του κόσμο, τη δικιά του αφετηρία. Συνομιλώντας μαζί με την καλλιτέχνιδα είναι εντυπωσιακό πόσο καλά γνωρίζει τις πηγές και τις ιδιότητες κάθε υλικού που εντάσσεται σε αυτά τα σχέδια ή στη ζωγραφική της. Η ίδια εκπέμπει αυτήν την τρυφερότητα που ενυπάρχει στα κολλάζ της με ένα ήπιο και στοργικό αποτέλεσμα. Το κολλάζ όπως δεν το είχαμε ξαναδεί!    
*Η Χριστίνα Πετρηνού είναι ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων

Δεν υπάρχουν σχόλια: