1/7/18

Πολιτικός Λόγος και Δημαγωγία


ΤΗΣ ΤΖΙΝΑΣ ΠΟΛΙΤΗ

Στην τραγωδία Ορέστης, ο Ευριπίδης εισάγει για πρώτη φορά στην ιστορία του Δράματος τον τύπο του λαοπλάνου δημαγωγού, ο οποίος επιχειρεί, με λόγια που εξάπτουν το θυμικό, να παραπλανήσει και να μετατρέψει το πλήθος των ακροατών του σε οργισμένη, εκδικητική μάζα,[i] «με το θράσος που έχει ο θόρυβος, η απάτη, και η Αμάθεια: Τα τρία αυτά χαρίσματα που κάνουν στην Ελλάδα λαοφίλητο τον Αδειανό ρήτορα, τον Ύπουλο εκείνον που ήξερε με λόγια πανούργα να κολακέψει το λαό.[ii]
Με αφορμή το «Μακεδονικό» (και όχι μόνο), ο πολιτικός λόγος που εκφέρεται σήμερα στη Βουλή των Ελλήνων από τους αρχηγούς και τους βουλευτές των κομμάτων της αντιπολίτευσης εμφανίζει όλα τα παραπάνω στοιχεία: στερούμενος επιχειρημάτων, καταφεύγει στο δημαγωγικό λόγο, αποκρύπτοντας τις ευθύνες και παλινωδίες των δικών τους κυβερνήσεων για το ναυάγιο επίτευξης συμφωνίας εδώ και δεκαετίες με τη γειτονική χώρα, διεκδικώντας αποκλειστικά το προνόμιο της γνήσιας «εθνικοφροσύνης» δεν διστάζουν να υβρίζουν και να απειλούν τους βασικούς πολιτειακούς παράγοντες!
Έτσι, με την αμέριστη συμπαράσταση των ΜΜΕ, που στην πλειοψηφία τους στηρίζουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, οι όροι της έντιμης Συμφωνίας που επετεύχθη διαστρεβλώνονται, με στόχο τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης και την εξέγερση του πλήθους σε οργανωμένες, μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Σε συνεργασία με ακροδεξιές ομάδες «Μακεδονομάχων», οι δημαγωγοί αναλαμβάνουν να μετατρέψουν το διαμαρτυρόμενο πλήθος σε όχλο που χλευάζει: να οι «αλήτες», «προδότες» πολιτικοί που ξεπουλάν την Μακεδονία μας, να οδηγηθούν στην «κρεμάλα»· ενώ επώνυμοι αξιωματούχοι της αντιπολίτευσης δεν διστάζουν να ωθούν τους «εθνικόφρονες» πολίτες σε βιαιοπραγίες εναντίον βουλευτών της αριστεράς.

Με τη δημαγωγική αυτή στρατηγική, στοχεύουν αφενός να αμαυρώσουν το επιτυχές διπλωματικό έργο της κυβέρνησης, και αφετέρου να σβήσουν από τη μνήμη του λαού τα δικά τους πεπραγμένα, που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία, στα μνημόνια και στον διεθνή εξευτελισμό. Ο όρος που περιγράφει αυτού του τύπου τη δημαγωγική, «εθνικόφρονα» στρατηγική, ονομάζεται πολύ απλά πατριδοκαπηλία. Ο «πατριδοκάπηλος», λαϊκιστής πολιτικός, γνωρίζει πολύ καλά πως διαστρέφει την αλήθεια και πως η αντιπολιτευτική του στρατηγική κινείται ενάντια στο συμφέρον της χώρας του. Μολαταύτα, δεν διστάζει να διεγείρει το εθνικό πάθος και μένος των πολιτών προκειμένου να καρπωθεί ο ίδιος το πολιτικό κέρδος.
Στο σημείο αυτό, είναι αναγκαίο να διευκρινιστεί η σημαντική διαφορά ανάμεσα στον εθνικισμό και τον πατριωτισμό. Δύο έννοιες οι οποίες απέκτησαν ουσιώδη σημασία την εποχή που ξέσπασε η Γαλλική Επανάσταση. Τότε, μεταξύ άλλων θεμάτων που αφορούσαν στο Πολίτευμα, τους κοινωνικούς θεσμούς, και τις ταξικές αντιφάσεις, η πολιτική σκέψη στράφηκε και προς το πρόβλημα που αφορούσε στις σχέσεις μεταξύ των Εθνών. Το θέμα αυτό, έφερε στο προσκήνιο το 1789 στην Αγγλία ο Richard Price σε μια ομιλία του με τίτλο: A Discourse on the Love of our Country (Λόγος περί της Αγάπης για τη χώρα μας).
Στην ομιλία αυτή, ο Πράις σημειώνει: «Θα επιθυμούσα ιδιαίτερα να διακρίνουμε ανάμεσα στην αγάπη για την πατρίδα μας και το πνεύμα της αντιπαλότητας που είναι κοινό μεταξύ των εθνών. Ποιά είναι ως τώρα η μορφή της αγάπης για την πατρίδα στην ανθρωπότητα; Τι άλλο είναι παρά αγάπη για κυριαρχία και για κατάκτηση, δίψα για μεγαλείο και δόξα, για εδαφική επέκταση και υποδούλωση των γειτονικών χωρών; Τι άλλο από μια στενόκαρδη αρχή που παράγει σε κάθε χώρα περιφρόνηση για τις άλλες χώρες, και δημιουργεί μεταξύ των ανθρώπων αντίπαλες ομαδοποιήσεις που αντιβαίνουν στα δικαιώματα και τις ελευθερίες τους;»
Το παράθεμα αυτό, εμπεριέχει, αντιστικτικά, όλες τις αξίες στη βάση των οποίων διαμορφώνει η Αριστερά τις διπλωματικές σχέσεις της με τα άλλα κράτη: είναι οι αξίες του έντιμου διαλόγου, της συνεργασίας, της ειρήνης και της αλληλεγγύης. Αυτές τις αξίες υπηρέτησαν οι πρωθυπουργοί και υπουργοί εξωτερικών των δύο χωρών: της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ. Έτσι, χάρη στη φιλοπατρία τους, κατέληξαν έτσι σε μια, αμοιβαία αποδεκτή, Συμφωνία.
Δυστυχώς, οι αξίες αυτές, που θα έπρεπε να τις συμμερίζονται για το καλό της πατρίδας μας όλες οι δημοκρατικές δυνάμεις, έχουν δώσει σήμερα τη θέση τους σε έναν φτηνό, λαϊκιστικό, ψηφοθηρικό εθνικισμό. Για μένα, είναι απαράδεκτο να βλέπω έξαλλους διαδηλωτές τυλιγμένους με τη σημαία μας η οποία καλύπτει τα βρωμερά οπίσθιά τους! Ως πού θα φτάσει η πολιτική αυτή χυδαιότητα, προκειμένου ορισμένοι «γαλαζοαίματοι» να αποκτήσουν ξανά την εξουσία τους;

[i] Τζίνα Πολίτη, Η Δοκιμασία της Ανάγνωσης, Αγρα, Αθήνα 2010, σς.147-8.
[ii] Ευριπίδης, Ορέστης, μτφρ. Γιώργος Χειμωνάς, Καστανιώτης, Αθήνα 1998, σς. 72-74.

 Έργο του Νίκου Παπαδημητρίου

Δεν υπάρχουν σχόλια: