Abecedar

Ένα άγνωστο αναγνωστικό του ...ελληνικού κράτους, πριν 93 χρόνια

ΤΟΥ ΑΛΚΗ ΡΗΓΟΥ

Μετά την ιστορικής σημασίας συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, το μόνο επιχείρημα που απέμεινε στον πρόεδρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης να ψελλίσει, για να δικαιολογήσει την εναντίωση του σ’ αυτήν, ήταν το επιχείρημα ότι με τη συμφωνία αναγνωρίζεται στη γείτονα χώρα το διεθνώς κατοχυρωμένο δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού των πολιτών της, και κυρίως η ύπαρξη μακεδονικής γλώσσας

Ως προς το θέμα ύπαρξης σλαβικής Μακεδονικής γλώσσας και τη φιλολογία που έχει αναζωπυρωθεί τελευταία γύρο απ’ αυτό, φαίνεται να αγνοείται η δήλωση του Υπουργού των Εξωτερικών, ότι η Ελλάδα αποδέχθηκε την διεθνή αναγνώρισή της από τον ΟΗΕ ήδη το …1977 !

Πάντως, στην αναψηλάφηση του θέματος, η ιστορία φαίνεται να πηγαίνει όλο και πιο πίσω από αυτή την ημερομηνία. Ο Σωτήρης Βαλτέν μας θύμισε στην Αυγή της προηγούμενης Κυριακής, ότι ο Ευάγ. Αβέρωφ ως Υπουργός Εξωτερικών σε ομιλία του στη Βουλή στις 17 Σεπτεμβρίου 1959 παραδέχονταν την ύπαρξη κι αναγνώριση «Μακεδονικής γλώσσας» στο ομόσπονδο Κράτος της τότε ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, επινοώντας, για λόγους εσωτερικής πολιτικής, τον αυθαίρετο διαχωρισμό της από το «τοπικό ιδίωμα (που) ομιλείτε σε ορισμένα χωρία της ελληνικής Μακεδονίας».

Το οποίο όμως ‘ιδίωμα’ ως μειονοτική γλώσσα, είχε επίσης αναγνωρίσει το ελληνικό Κράτος με Κυβέρνηση Αν. Μιχαλακόπουλου από το …1925 !

 Αναγνώριση που ήρθε ως συνέπεια διεθνών συμφωνιών/αποφάσεων της Κοινωνίας των Εθνών (του ΟΗΕ της μεσοπολεμικής περιόδου), αναλαμβάνοντας και την υποχρέωση διδασκαλίας της μέχρι την Δ΄ Δημοτικού και λειτουργίας αντίστοιχων μειονοτικών σχολείων. Στα πλαίσια αυτής της υποχρέωσης συντάχθηκε, μέσα σε λιγότερο από ένα τρίμηνο, την άνοιξη του 1925, και κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, σλαβομακεδονικό αλφαβητάριο (Abecedar) για την πρώτη Δημοτικού, με λατινικούς όμως χαρακτήρες, και το οποίο ήταν σύμφωνο με τα φωνητικά ακούσματα δηλ. τη γλώσσα που μιλιόνταν στην περιοχή της Φλώρινας.

Όπως αναφέρει ο Παύλος Φιλίποβ Βοσκόπουλος −από τον οποίο αντλούμε τις πληροφορίες που καταθέτουμε− για τη συγγραφή του χρησιμοποιήθηκε το λεξικό Gianelli του 16^ου αιώνα, καθώς και το «τετραγλωσσικό» του Ντανίλοβ του 19^ου αιώνα. Βέβαια, το Αλφαβητάριο, για λόγους που η παράθεσή τους υπερβαίνει τα όρια αυτού του κειμένου, αλλά νομίζω ότι είναι ευνόητοι, δεν έφτασε ποτέ στις περιοχές που προορίζονταν, όπως και ποτέ το ελληνικό κράτος δεν υλοποίησε τη δέσμευσή του για λειτουργία σχολείων εκμάθησης της μακεδονικής γλώσσας.

Δεν υπερβαίνει όμως τα όρια αυτού του κειμένου το ιδιαίτερα σημαντικό έγγραφο του τότε επιτετραμμένου μας στην Ελβετία, και εκπροσώπου του Ελληνικού Κράτους στην Κοινωνία των Εθνών, Βασίλη Δενδραμή, στο οποίο υποστήριξε προς τον Διευθυντή του Τμήματος για τις μειονότητες της Γραμματείας της ΚτΕ, την ύπαρξη ιδιαίτερης σλαβικής Μακεδονικής γλώσσας, η οποία δεν είναι ούτε Σερβική ούτε Βουλγαρική! Για να υποστηρίξει μάλιστα την άποψή του χρησιμοποίησε αναφορές σε κείμενα των πιο αξιόλογων σλαβολόγων της εποχής του.

Βέβαια, η πονηριά της ιστορίας είναι τελικά πολύ πιο εφευρετική, έτσι το σλαβομακεδονικό αλφαβητάριο, που επιμελώς λησμονήθηκε από τότε, είδε το φώς της δημοσιότητας και πάλι στα …2006 (Θεσσαλονίκη εκδόσεις Μπατάβια) και μάλιστα με την έμμεση … χορηγία του ελληνικού κράτους !

Ως συνέπεια της καταδίκης της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το σπάσιμο των γραφείων του «Ουράνιου Τόξου» στη Φλώρινα το 1995, επειδή είχε αναρτήσει την πινακίδα του κόμματος εκτός από τα ελληνικά και στην…ανύπαρκτη μακεδονική γλώσσα. Καταδίκη που επέβαλλε και αποζημίωση από το ελληνικό Δημόσιο στο πολιτικό αυτό κόμμα 35.000 ευρώ. Με μέρος αυτών των χρημάτων έγινε κατορθωτή η νέα έκδοση του αλφαβητάριου, με μόνη διαφορά από το κείμενο του 1925 τη μεταγραφή του στη νέα έκδοση με βάση το Κυριλλικό αλφάβητο !

Και μάλιστα η έκδοση αυτή έγινε με τις ευλογίες του Ευρωπαϊκού Γραφείου για τις λιγότερο ομιλούμενες γλώσσες, η Διευθύντρια του οποίου χαιρετίζει την έκδοση και προτρέπει μάλιστα το διάβασμά του «που θα φανεί χρήσιμο σε όσους μιλούν αυτή την ιστορική γλώσσα όπως είναι η Μακεδονική».