Μαρτυρία

EVELYN MILIOTIS-TSOKA, Personal Testimony, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2016, σελ. 80

Σε ένα ολιγοσέλιδο βιβλιαράκι, γραμμένο στα αγγλικά, καταθέτει την «προσωπική μαρτυρία» της η Έβελυν Μηλιώτη-Τσόκα, εν είδει μνημοσύνου για τα 25 χρόνια από τον θάνατο του συζύγου της, του αγωνιστή της αντίστασης Δήμου Τσόκα.

Καπετάνιος στο πρότυπο ΕΠΟΝίτικο Τάγμα Θανάτου, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του, ο Φώτης Παρνασιώτης (αυτό ήταν το όνομα που είχε πάρει στον ΕΛΑΣ), με καταγωγή από τη Σουβάλα της Φθιώτιδας, υπήρξε ένας από τους ηγήτορες της μάχης της Μακρακώμης (6 Οκτωβρίου 1943), μαζί με τον διοικητή του ίδιου τάγματος, λοχαγό Ντίνο Γιαννακόπουλο.

Η συγγραφέας, κυπριακής καταγωγής, αλλά γεννημένη στη Νέα Υόρκη, βρέθηκε στην Αθήνα τη δεκαετία του ’60, διδάσκοντας στο Αμερικανικό Κολέγιο. Η γνωριμία της με τον Δήμο Τσόκα θα οδηγήσει σε μια φλογερή αγάπη, που δεν θα μπορέσει να κάμψει ούτε η δικτατορία των συνταγματαρχών, όταν συνέλαβε από την πρώτη μέρα τον παλιό καπετάνιο του ΕΛΑΣ και τον εξόρισε στη Γυάρο. Η Έβελυν Μηλιώτη, μαζί με τις γυναίκες πολλών άλλων κρατουμένων, με διαρκείς κινητοποιήσεις έξω από τα υπουργεία της χούντας, αγωνίστηκε από την πρώτη στιγμή για τη σωτηρία του, με αποτέλεσμα να υποστεί τη βάναυση συμπεριφορά του Λαδά. Μετά την απελευθέρωσή του θα παντρευτούν, θα αγωνιστούν να φτιάξουν ξανά τη ζωή τους, ζώντας αγαπημένοι μέχρι τον αδόκητο θάνατο του Δήμου Τσόκα από καρκίνο, σε ηλικία 77 ετών, το 1992.

Στη μαρτυρία της, η Έβελυν Μηλιώτη-Τσόκα, εκτός από την αφήγηση της κοινής τους πορείας αλλά και της δράσης του Φώτη Παρνασιώτη στην Αντίσταση, συμπεριλαμβάνει ένα διήγημα, βασισμένο σε πραγματικά περιστατικά, με ήρωα τον ίδιο κι ένα άλογο που του χάρισε στο βουνό ένας συναγωνιστής του («Συντρόφισσα Τζουλιάνα»), όπου αναδεικνύει πίσω από τον μαχητή έναν βαθιά συναισθηματικό άντρα, αλλά και μια σειρά από ποιήματα, στα οποία εκφράζει το αίσθημα της μοναξιάς που την κατακλύζει μετά τον θάνατο του συντρόφου της.

Σ.Κ.