Αναφορά στη Μάνη και στην ιστορία της

Κωστής Βελώνης, Debate on Chimneys, 2017, παραχώρηση του ΝΕΟΝ και της Γκαλερί Καλφαγιάν

ΛΑΚΩΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 2018, εκδόσεις Ιδιομορφή, Σπάρτη 2017, σελ. 480

Στην τρίτη δεκαετία του εισέρχεται, με το φετινό τεύχος, το Λακωνικόν Ημερολόγιον, η γνωστή επετηρίδα λακωνικών σπουδών που από το 1998 εκδίδεται στην Σπάρτη, με την απαράμιλλη τυποτεχνική φροντίδα των εκδόσεων Ιδιομορφή, που διευθύνουν ο Γιώργος Κώτσου και η Σοφία Αντωνάκου.

Το επετειακό τεύχος του 2018, πλουσιότερο σε ύλη απ’ ό,τι συνήθως, είναι αφιερωμένο στη Μάνη, μια περιοχή της Λακωνίας που συγκροτεί έναν κόσμο από μόνη της· κόσμο ιδιαίτερο, τόσο εξαιτίας του φυσικού περιβάλλοντος όσο και των αρχαϊκών εθιμικών επιβιώσεων στην περιοχή.

Τα κείμενα που φιλοξενούνται στις σελίδες του Λακωνικού Ημερολογίου του 2018, γραμμένα από αρχαιολόγους, ιστορικούς, φιλολόγους κ.ά., είναι αφιερωμένα «στη Μάνη όλη», όπως τονίζουν οι εκδότες, δηλαδή τόσο στην Προσηλιακή, που ανήκει στη Λακωνία, όσο και στην άλλη, την Αποσκιαδερή, που μέρος της ανήκει στη Μεσσηνία.

Όπως και στα αφιερώματα των προηγούμενων ετών, η Μάνη και οι οικισμοί της εξετάζονται στην πορεία της ιστορίας, από την αρχαιότητα έως τη βυζαντινή περίοδο, ενώ αρκετά κείμενα εξετάζουν πτυχές της ιστορίας του τόπου κατά τον 19ο αιώνα: η Επανάσταση του 1821, οι εξεγέρσεις της οθωνικής περιόδου, η ληστεία και η πειρατεία είναι ζητήματα που απασχολούν τους αρθρογράφους. Η ιστορική πορεία της Μάνης ολοκληρώνεται με άρθρα σχετικά με την Κατοχή και τις αιματηρότατες εμφύλιες συγκρούσεις που μετέβαλαν ριζικά την ανθρωπογεωγραφία της περιοχής.

Στη συνέχεια, ιδιαίτερη φροντίδα δίνεται στην παρουσίαση πτυχών της εθιμικής ζωής, με έμφαση στα μανιάτικα μοιρολόγια, τη μουσικοχορευτική παράδοση, τα πανηγύρια, τις ενδυμασίες, τη γαστρονομία κ.ά., ενώ παράλληλα εξετάζονται όψεις της κοινωνικής ζωής μέσα από αρχειακά τεκμήρια, όπως συμβολαιογραφικά έγγραφα, ιατρικές στατιστικές κ.λπ.

Ανάμεσα στα ποικίλα άρθρα σημειώνουμε ακόμη την αναφορά στους εικαστικούς Ηλία Δεκουλάκο και Λεωνίδα Μιχαλάκο, καθώς και στις ταινίες Κρανίου τόπος, του Κώστα Αριστόπουλου, και Οι ναυαγοί της ιστορίας, του Ροβήρου Μανθούλη, που γυρίστηκαν στο πετρώδες τοπίο της Μάνης.

Το Λακωνικόν Ημερολόγιον 2018 συμπληρώνεται με άρθρα για το φυσικό περιβάλλον, τις περιπατητικές και ορειβατικές διαδρομές, ενώ παράλληλα χαρτογραφούνται, με σύντομες παρουσιάσεις, μικρά και μεγάλα μουσεία της Μάνης, εκκλησίες και μοναστήρια, κάστα και πυργόσπιτα, φάροι, σπήλαια κ.λπ.

ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ