Χαρτογραφώντας τη θάλασσα της εικονικής πραγματικότητας

ΤΟΥ ΜΑΚΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ

Ηλέκτρα Αγγελοπούλου/ Ανθή Ευστρατιάδου/ Ευθύμης Θέου, Γαύδος: Το σπίτι, 2010-12

performance θεάτρου-αρχαιολογίας (σύλληψη, σκηνοθεσία: Ευθύμης Θέου)

ΕΛΣΑ ΚΟΡΝΕΤΗ, Ημερολόγιο φιλοσοφικής ήττας, εκδόσεις Κουκούτσι, σελ. 131,

Φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια η νεότερη ποιητική γενιά –όπως συμβαίνει με την περίπτωση της Έλσας Κορνέτη-  ανιχνεύει καινούριους δρόμους στην ποιητική έκφραση. Το βιβλίο της –«Ημερολόγιο φιλοσοφικής ήττας. Σκέψεις και αφορισμοί για κάθε μελλοντική ποίηση»- που ισορροπεί ανάμεσα στην ποίηση και τον δοκιμιακό λόγο, αποτελεί μια  στοχαστική ενατένιση των πραγμάτων και του υποκειμένου και συνεχίζει σταθερά ένα από βασικά χαρακτηριστικά της ποίησης της που είναι η κοινωνική διάσταση. «Για πρώτη φορά ένας λαός είναι φοβισμένος περισσότερο απέναντι στη ζωή παρά στο θάνατο». Σπάει το είδωλο του κόσμου που λάμπει στον  καθρέφτη της ματαιοδοξίας. Κατεδαφίζει τις ψευδαισθήσεις του υποκειμένου, που σέρνεται ως άθυρμα σε  μια μπελ εποκ της κατανάλωσης πίσω από τα θάμβος μιας εφήμερης ομορφιάς του κόσμου που είναι πλαστική. «Το ηλεκτρονικό αρχιπέλαγος παφλάζει στην οθόνη των ματιών φέροντας μια «εξέχουσα» αποστολή: την επανεφεύρεση της ηδονής. Έστω εικονικής».

Η φωνή της αποφεύγει το λυρισμό και την αισθηματολογία. Η γλώσσα «αντιποιητική» εισάγει λέξεις καθημερινές, υπονομεύει τη σοβαροφάνεια και δημιουργεί μια γλωσσική σκευή αντίστοιχη με το θέμα και την εποχή που εκφράζει. Ηλεκτρικά όνειρα, υγρά μπαταρίας, φούρνοι μικροκυμάτων και μικροπίξελ είναι τα σύμβολα που στίζουν τα ποιήματά της. «Το μέλλον ραγίζει ήδη στον καταψύκτη». Η ειρωνεία, ο σαρκασμός και το χιούμορ είναι η μάσκα για καταδυθεί  στο σύγχρονο κόσμο. «Ναι. Ο Θεός κυκλοφορεί ανάμεσά μας με αντιασφυξιογόνα μάσκα»

Από την μέχρι τώρα πορεία της φαίνεται ότι στην ανάπτυξη των θεμάτων ακολουθεί, παραδόξως, δυο διιστάμενες διαδρομές, οι οποίες πολλές φορές συνυπάρχουν ακόμη και στην ίδια συλλογή. Από τη μια μακροσκελή ποιήματα, με αφηγηματικότητα και μια πληθωρική ρητορική τα οποία χρησιμοποιούν μοτίβα από παραμύθια, ποντισμένα στην αλληγορία –ο Γκιούλιβερ, ο Αυτοκράτορας, ο Μάγος- και από την άλλη υπάρχει η αποφθεγματικότητα που αποτελεί το κυρίαρχο ύφος του ανά χείρας βιβλίου, με μια εκφραστική οικονομία που ,κατά την άποψή μου, αποδίδει καλύτερα. Η επιγραμματικότητα αποτελεί μια βασική σταθερά της φωνής της, αφού εντοπίζεται και σε προηγούμενες συλλογές της, όπως το «Κονσέρβα μαργαριτάρι»: «Η ποιητική κλιμάκωση του έρωτα: Προσποίηση, Περιποίηση, Εκποίηση». Ένα παιγνιώδες βλέμμα αναποδογυρίζει τα πράγματα, αποστάζοντας με την παράδοξη λοξή ματιά τον στοχασμό. Οι αφορισμοί τείνουν να  αποβάλλουν τα περιττά σε μια μαθηματική συμπύκνωση. Αποτελούν μια έφοδο για να συλλάβουν το καίριο μέσα από το ελάχιστο. «Στην αφετηρία ενός έρωτα βρίσκεται καρφωμένη η ταμπέλα: «Αγάπη μου καλωσόρισες στο χειρουργείο».

Ο έρωτας ως αναμέτρηση, σαρκοβόρος και ψευδαισθητικός, ο οποίος είναι κυρίαρχος και στις προηγούμενες συλλογές, η ποιητική και η ποίηση ως τρόπος θέασης των πραγμάτων, το υπερτροφικό Εγώ και η περιπετειώδης συνύπαρξη με τον  Άλλο είναι μερικά από τα θέματα που επανέρχονται. Το ποιητικό υποκείμενο αιμάσσει σε έναν κόσμο ο οποίος επιφυλάσσει δράματα δωματίου, ζωή κονσέρβα, τέλειες αλλά χωρίς αίμα γυναίκες στους υγρούς κρυστάλλους της οθόνης, πολλαπλά είδωλα και αντίγραφα, όταν ματαίως αναζητά τη γνησιότητα και το πρωτότυπο. Οι νεότεροι ποιητές εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, χαρτογραφούν τη θάλασσα του διαδικτύου.  Η Έλσα Κορνέτη εκπρόσωπος μιας γενιάς που μαθαίνει τον κόσμο με τα ακροδάχτυλα και τα πλήκτρα του υπολογιστή καταγράφει την υπαρξιακή μελαγχολία από την αίσθηση του εγώ που βουλιάζει στο βυθό μιας εικονικής πραγματικότητας.  Συνειδητοποιεί τα όρια της αγάπης, των σχέσεων και  της ομορφιάς και ταυτόχρονα αθροίζει τις ήττες σε μια εποχή που κυριαρχούν η  κοινωνική δικτύωση, οι  ηλεκτρονικοί φίλοι  και οι τραπεζίτες. «Αν ξαφνικά οι Τραπεζίτες αυτού του κόσμου απολιθωθούν θα βρέξει στο κεφάλι μας χρυσούς γύπες».  Η γραφή της αναζητά ως έσχατο καταφύγιο  την τέχνη. «Η τελευταία λέξη του κόσμου για τον κόσμο δεν έχει ακόμα ειπωθεί. Την τελευταία λέξη την κρατά βαθιά κρυμμένη η Ποίηση. Άγνωστο πού...». Έχει επίγνωση των κινδύνων: «Πού να κρυφτεί κανείς από τις λέξεις; Στη στροφή του δρόμου καραδοκούν και σχεδόν πάντα ορμούν σε κάθε ατάλαντο ποιητή για να τον ποδοπατήσουν». Έχει, όμως, ήδη συγκροτήσει με το έργο της θεματικά μια δική της περιοχή και έχει κατακτήσει αναγνωρίσιμη φωνή. Και αυτό είναι ήδη ένα σημαντικό βήμα στην ποίηση.

Ο Μάκης  Καραγιάννης είναι πεζογράφος