Μιχαήλ Μήτρας (1944-2019)

Ένας δογματικός της πρωτοπορίας

Γραμματολογικά, ο ποιητής Μιχαήλ Μήτρας είναι από τους τελευταίους καθ’ ημάς απογόνους της πρωτοπορίας, και μάλιστα της αντίληψής της για την τέχνη, όπως αυτή μορφοποιήθηκε στη δεκαετία του 1920.

Έναν αιώνα μετά, αυτή η αντίληψη δεν είναι παρωχημένη ως αίτημα, αφού η αναζήτηση κάθε φορά των νέων μορφών της τέχνης, που υπερβαίνουν τις προηγούμενες και συνομιλούν πιο «οργανικά» με το ιστορικό παρόν, παραμένει ένα διαρκές ζητούμενο.

Αυτό που μάλλον έχει ξεπεραστεί, είναι η ειδικότερη πρακτική της αντίληψης της πρωτοπορίας, που αφορά τον πειραματισμό ως αυταξία.

Η συμβολή και η παρακαταθήκη του Μιχαήλ Μήτρα συνίσταται στο ότι επί δεκαετίες διακονούσε και περιέφερε το αίτημα της μορφής, έστω και διά της αντίληψης του πειραματισμού. Και βέβαια με την κινηματική αντίληψη της πρωτοπορίας, έστω υποτυπωδώς, μέσα από τον κύκλο του Νάνου Βαλαωρίτη. Με αυτή την έννοια, ο Μήτρας καλλιτεχνικά ήταν αποσυνάγωγος, αφού την ίδια στιγμή οι περισσότεροι γύρω του «το έριχναν στο πεζό, άλλοι στο καλαματιανό»...

Ο Μιχάλης επέμενε να μας θυμίζει, με τον δικό του τρόπο αλλά και τη συστηματική,  αυτοπρόσωπη παρουσία του στα καλλιτεχνικά δρώμενα, την ουσία της τέχνης. Και αν το έργο του είναι λίγο, αυτό δεν έχει καμία σημασία. Ή, μάλλον, η σημασία του είναι πολύ μεγαλύτερη.

Για παράδειγμα, πόσο, και ποιο, από το «ολοκληρωμένο» έργο των μεταπολεμικών ποιητών επιβιώνει στις μέρες μας; Ποιο από αυτό μπορεί να αναμετρηθεί με τα σπαράγματα του Καρούζου; (Έστω αν κι αυτός «ολοκληρωμένο» έργο προσπάθησε να κάνει).

Ναι, σπαράγματα μας έδωσε και μας άφησε ο Μιχαήλ Μήτρας, όμως το ίχνος του θα παραμείνει ευδιάκριτο, γιατί συνιστά μια ολοκληρωμένη καλλιτεχνική στάση. Πόσοι άλλοι μπορούν να διεκδικήσουν κάτι τέτοιο;

ΚΩΣΤΑΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ