Για τη Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν

Το Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθώς και απόφοιτες και απόφοιτοί του, διοργανώνουν επιστημονική διημερίδα για να τιμήσουν την ομότιμη καθηγήτρια Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν για το πλούσιο ακαδημαϊκό και εκπαιδευτικό της έργο και την πολύτιμη συνεισφορά της στις ιστορικές και ανθρωπολογικές σπουδές στον ελληνικό χώρο. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο αμφιθέατρο Κορδάτου, στο Παραλιακό Συγκρότημα (Κτίριο Δελμούζου) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στον Βόλο, την Παρασκευή 1 και το Σάββατο 2 Ιουλίου 2022.

Η Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν σπούδασε ιταλική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνιας και νεότερη ελληνική λογοτεχνία και ιστορία στα Πανεπιστήμια Ουτρέχτης και Ιωαννίνων. Έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ το 1987. Το 2000 εκλέχθηκε αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, όπου και εργάστηκε μέχρι την αφυπηρέτησή της, το 2015. Δίδαξε για χρόνια ανθρωπολογία και προφορική ιστορία, εισάγοντας το συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Πολύγλωσση και κοινωνικά και πολιτικά ενεργή από νεαρή ηλικία, η Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν ασχολήθηκε ερευνητικά με θέματα προφορικής ιστορίας, κοινωνικής μνήμης, εθνοτισμού και ανθρωπολογίας των μετασοσιαλιστικών κοινωνιών και της μετανάστευσης. Δημοσίευσε πολλά βιβλία και άρθρα στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά και ισπανικά. Το 1997 κυκλοφόρησε το βιβλίο της Αvάπoδα χρόvια, που αποτέλεσε τομή για την ανάπτυξη της προφορικής ιστορίας στην Ελλάδα και για τη μελέτη των κοινωνικών διαστάσεων της πυκνής δεκαετίας του 1940. Είναι ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Ένωσης Προφορικής Ιστορίας. Έχει οργανώσει πλήθος συνεδρίων και εκδηλώσεων, έχει ασχοληθεί με την τοπική ιστορία του Βόλου και της Μαγνησίας και συνεχίζει να διδάσκει προφορική ιστορία σε σεμινάρια και ομάδες.

Το πρόγραμμα του συνεδρίου

Οι εργασίες του διήμερου συνεδρίου θα ξεκινήσουν την 1η Ιουλίου, στις 17.30. Στην πρώτη συνεδρία, με τίτλο «Ανάποδα χρόνια: ιστοριογραφία και ανθρωπολογία της δεκαετίας του 1940» θα μιλήσουν οι Loring Danforth («Μεταξύ προφορικής ιστορίας και κοινωνικής ανθρωπολογίας»), Τασούλα Βερβενιώτη («Από τον Ζιάκα Γρεβενών στα παιδιά του εμφυλίου»), Πολυμέρης Βόγλης («Οι μαρτυρίες ως πηγή για την μελέτη του παρελθόντος: Οι φωνές των υποκειμένων»), Βασίλης Δαλκαβούκης («Ανθρωπολογία της μνήμης, προφορική Ιστορία και η κρίσιμη δεκαετία του 1940. Μια απόπειρα αποτίμησης») και Μάνος Αυγερίδης («Πολιτικές διαχείρισης του παρελθόντος: το ελληνικό κράτος και η ιστοριογραφία της Αντίστασης»), με συντονίστρια την Άννα Ματθαίου.

Στη συνέχεια, με θέμα «Πολιτικές της μνήμης και της λήθης» θα μιλήσουν οι Ελένη Σιδέρη («Ποιος θυμάται την Τώνια; Κινηματογραφική πολιτική, μνήμη και το ευρωπαϊκό σινεμά»), Πηνελόπη Παπαηλία («Η μνήμη της αποικιοκρατίας στην Ευρώπη σήμερα: Σκέψεις για μνημεία που (δεν) αποκαθηλώνονται») και Ποθητή Χαντζαρούλα («Η "μεγάλη" και οι "μικρές" ιστορίες: Συμβολή στην ανθρωπολογία της μνήμης της παιδικής ηλικίας»), με συντονιστή τον Μήτσο Μπιλάλη.

Την επομένη, 2 Ιουλίου, στις 10.00, θα μιλήσουν για «Ζητήματα εφαρμοσμένης προφορικής ιστορίας» οι Βασιλική Λάζου («Όψεις του εμφυλίου πολέμου στην πόλη του Βόλου. Η συμβολή των προφορικών μαρτυριών στην ιστορική κατανόηση και ερμηνεία»), Μαρία Βλαχάκη («Η προφορική ιστορία ως συμμετοχική, κριτική έρευνα-δράση»), Ιουλία Πεντάζου («Οι προφορικές μαρτυρίες στο μουσείο: Η περίπτωση του Μουσείου της Πόλης του Βόλου»), Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Βόλου («Πώς οι σιωπές γίνονται Ιστορία: η περίπτωση της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Βόλου») και Κωστής Δρυγιανάκης («Από την ιστορική μαρτυρία της μουσικής ως την μουσικότητα της προφορικής μαρτυρίας. H Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν και η μουσική») με συντονίστρια την Δάφνη Τραγάκη.

Θα ακολουθήσει η συνεδρία με θέμα «“Έχω κάνει 100 συνεντεύξεις. Τί να τις κάνω;”: Μεθοδολογικές προκλήσεις και διλήμματα», στην οποία θα μιλήσουν οι Γιώργος Τσιώλης - Δήμητρα Κόφτη («Βιογραφικές διαδρομές επισφαλώς εργαζομένων: διλήμματα και προκλήσεις μιας πολυεπίπεδης αναλυτικής διαδικασίας»), Δήμητρα Λαμπροπούλου («Από την ατομική μνήμη στην ιστορική ερμηνεία: μια μετ’ εμποδίων διαδρομή»), Αλεξάνδρα Σιώτου («“Πακέτα εργασίας, παραδοτέα και βάσεις δεδομένων”: Οικο-νομίες της έρευνας και ημερολόγια εφήμερων ανησυχιών»), με συντονίστρια την Ελευθερία Δέλτσου.

Η επιστημονική διημερίδα προς τιμήν της Ρίκης Βαν Μπούσχοτεν θα συνεχιστεί με την κεντρική ομιλία της Ευτυχίας Βουτυρά, με θέμα «Η θεσμική μνήμη του υπαρκτού σοσιαλισμού», ενώ θα ολοκληρωθεί στις 18.00, με συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με θέμα «Κοινωνική ανθρωπολογία στην Ελλάδα, διαδρομές και σταυροδρόμια», στην οποία θα πάρουν μέρος οι Δήμητρα Γκέφου-Μαδιανού, Αλεξάνδρα Μπακαλάκη, Ευτυχία Βουτυρά και Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, με συντονίστρια την Ρίκα Μπενβενίστε.