Η μαγική πρόσληψη των πραγμάτων

Μάρκος Καμπάνης, Σημειώσεις Ταύρου, 2018, ακρυλικό, κολλάζ, κάρβουνο και παστέλ  σε χαρτί, 120 x 270 εκ.

Της Μαρίας Μοίρα

 

ΣΤΑΘΗΣ ΙΝΤΖΕΣ, Το έβδομο θύμα. Ένα σπονδυλωτό αφήγημα, Εκδόσεις  ενύπνιο, σελ. 81   

 
Ο Στάθης Ιντζές είναι χαρισματικός αφηγητής. Ο λόγος του ακριβής, χωρίς να είναι στεγνός και αφυδατωμένος, οι περιγραφές του μεστές και ουσιαστικές χωρίς να είναι φλύαρες και οι εικόνες του ζωντανές, αισθαντικές και χυμώδεις. Ανακαλούν στην μνήμη του αναγνώστη αρχέγονους μύθους, οικείες εμπειρίες και λησμονημένα βιώματα, εμπλέκοντάς τον εξαρχής στον ιστό των σκέψεων, των νοημάτων και των καταστάσεων που καταστρώνει προσεκτικά και με φειδώ ο συγγραφέας. Έτσι προκύπτει ένα μικρού μεγέθους καλαίσθητο βιβλίο. Ένα σύντομο σπονδυλωτό ευανάγνωστο αφήγημα, που παρά τις λίγες του σελίδες διαστέλλεται στο χώρο και στο χρόνο, καθώς αίρει αποφασιστικά και δραστικά την μονοδιάστατη πρόσληψη των πραγμάτων. Καθώς εμφυτεύει στην εξιστόρηση ευθύς εξαρχής την μαγεία και το παράδοξο, υποβάλλοντας ανεπαισθήτως την απορία για τα τεκταινόμενα και τον τρόπο που αυτά αρθρώνονται. Ο αναγνώστης συμμετέχει ενεργά σ’ αυτήν την ακολουθία των αμφιβολιών, των ανατροπών και των αντιφάσεων, αφού τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τα ετερογενή κείμενα που διαδέχονται το ένα το άλλο σαν συγκολλητική ύλη δεν είναι στατικά και μονοσήμαντα και ο χρόνος δεν είναι γραμμικός. Εξαναγκάζεται τρόπον τινά να συμπληρώσει τα χάσματα ανάμεσα στις διαφορετικού ύφους και χαρακτήρα παρεμβολές: μικροδιηγήματα, δημοσιεύματα της τοπικής εφημερίδας ή αποσπάσματα από σχολική έκθεση του ήρωα σε άπταιστη καθαρεύουσα, που αναπαριστούν με γλαφυρότητα τον γενέθλιο τόπο, την Χαλοκηπία, το μικρό χωριό καταγωγής του και τις άγνωστες πτυχές της ιστορίας του.
Ένα τρένο που εκτροχιάζεται στην γέφυρα Ντε Κίρικο από μια σφοδρή ανεμοθύελλα την πρωτομαγιά του 1964, όπως γράφουν τα Παγασητικά Νέα, με αποτέλεσμα να προκληθεί ένα πολύνεκρο δυστύχημα, ανοίγει την αυλαία του βιβλίου προοικονομώντας την εξέλιξη. Όσα θα ακολουθήσουν είναι ψηφίδες αυτού του παράξενου αφηγηματικού μωσαϊκού, που μιλά για τον δεκαπενταετή ναυτόπαιδα Ισίδωρο Ταγιάννη, την οικογένειά του, την παιδική του ηλικία, τη σύντομη ζωή του και τον αδόκητο θάνατό του.
Οι μικρές ιστορίες του Στάθη Ιντζέ καθώς παρατίθενται λειτουργούν διαυγαστικά και συμπληρωματικά καταστρώνοντας το αφηγηματικό πλαίσιο. Συνδέονται και συλλειτουργούν αλλά παράλληλα αιωρούνται αυτόνομες και μετέωρες αφήνοντας διόδους και περάσματα προς το φανταστικό, το απροσπέλαστο και το υπερβατικό. Η αντίθεση ανάμεσα στην αστική ζωή και στην ύπαιθρο υποφώσκει. Οι μύθοι με απόλυτα ενεργό το φορτίο τους, διαδίδονται από γενιά σε γενιά και από στόμα σε στόμα. Ο θάνατος είναι πανταχού παρών, το αποδεικνύουν οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες στη σιρβάντα. Παρεισδύει απρόσμενα στις ζωές των χαρακτήρων αλλάζοντας τον ρου των πραγμάτων, περιγελώντας τους ανταγωνισμούς, τις αντιπαλότητες, τις δραματικές κορυφώσεις και τα συναισθηματικά ξεσπάσματα. Περιπαίζοντας τις μεγάλες προσδοκίες και τα ανθρώπινα μίση και πάθη.
Δεν γνώριζα το έργο του συγγραφέα οπότε για να σχηματίσω μια πιο σαφή εντύπωση διάβασα και τη συλλογή διηγημάτων του Η Μήνα και άλλες ιστορίες, εκδόσεις Κίχλη, 2019. Έτσι επιβεβαίωσα αυτήν την τρυφερή και ασυνήθιστη ματιά, την άλω που δημιουργεί γύρω από τα πρόσωπα  και τα πράγματα, την ποιητική χροιά και την αβίαστη ροπή στο υπερφυσικό που φωτίζει την καθημερινότητα άλλοτε με μια σκληρή και σαρκαστική διάθεση και άλλοτε με μια ανατρεπτική, παιγνιώδη και συγκινητική  ένταση.
«Υπάρχει μια θεωρία που λέει ότι ο άνθρωπος βγαίνει πιο δυνατός, πιο όμορφος από τον πόνο. Έτσι θυμάμαι το πρόσωπο της μάνας μου όταν στέγνωσαν τα πρώτα της δάκρυα και μου μιλούσε στη φωτογραφία στη σιρβάντα. Η σύγκρουση ήταν σφοδρή^. μας μαζεύανε σε κομμάτια. Τα χέρια μου μπήχτηκαν στο χώμα^. το κορμί μου ορφανό μέσα στους θάμνους. Τα σκυλιά μας μύριζαν με τις υγρές μουσούδες τους. Τα πουλιά φτεροκοπούσαν μέσα στις φωλιές τους. Άλλαξα πολύ από τότε που πέθανα».