“Φύγετε γιατί έρχονται...”

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ, “Φύγετε γιατί έρχονται...”, “Ίκνι ψε βίνιν...”,  Δομβραίνα, Θίσβη, Χώστια, Το κάψιμο τριών χωριών, Βοιωτία, Αύγουστος 1943, εκδόσεις Βιβλιόραμα, σελ. 282

 

Περί της καταστροφής του χωρίου Θίσβη, της Επαρχίας Θηβών, Νομού Αττικοβοιωτίας, λεηλατηθέντος και εμπρησθέντος υπό των Γερμανών την 29ην Αυγούστου 1943

 

Το χωρίον Θίσβη ευρίσκεται εις τας νότιας υπώρειας του όρους Ελικώνος, εις απόστασιν 3/4 της ώρας από του Κορινθιακού κόλπου και μεταξύ των ετέρων δύο ομοιοπαθών χωρίων Δομβραίνα και Χώστια. Ως εκ της τοποθεσίας των εθεωρούντο και τα 3 άνω χωριά υπό των αρχών κατοχής ως κέντρα εφοδιασμού των ενόπλων ανταρτικών δυνάμεων Εθνικής Αντιστάσεως και υπό το πρόσχημα εκκαθαρίσεως της περιοχής από ανταρτικάς δυνάμεις εγένεντο ολόκληροι εκστρατείαι, δις υπό των Ιταλών, εξ ων η τελευταία τον Μάρτιο 1943, και δις υπό των Γερμανών, με αρκετήν δύναμιν εις άνδρας κ.λπ. πολεμικόν υλικόν. Και οι μεν Ιταλοί εις τας 2 εκστρατείας ανελθόντες μέχρι Ελικώνος προς καταδίωξιν των εκεί ανταρτών ηρκέσθησαν κατά την επιστροφήν των εις λεηλασίας συναποκομίσαντες διάφορα είδη, σφάγια, τρόφιμα, κλπ.

Οι Γερμανοί την πρώτην φορά περιορίσθησαν εις λεηλασίαν.

Την 26ην Αυγούστου 1943 επεχείρησαν την δευτέραν και καταστρεπτικήν διά τα 3 χωριά Θίσβη - Δομβαίνα και Χώστια εκκαθαριστικήν επιδρομήν.

Την εσπέραν της 25ης Αυγούστου 1943, δύναμις γερμανικού στρατού επί 100 αυτοκινήτων (φάλαγξ) εκκινήσασα εκ Θηβών έφθασαν εις το χωρίον Ξηρονομήν. Από όλους ανεμένετο η άφιξίς των εντός της νυκτός εις Δομβραίναν, το πρώτον χωρίον επί της οδού μετά την Ξηρονομήν και είτα εις Θίσβην και Χώστια.

Πολλοί κάτοικοι, ιδία εκ του άρρενος πληθυσμού, έφυγαν από της νυκτός διά τα πέριξ βουνά φοβούμενοι ομηρίαν.

Περί την 2αν πρωϊνήν ώραν της 26ης Αυγούστου 1943, οι παραμείναντες εις το χωρίον κάτοικοι, κοιμώμενοι, ανεπήδησαν έντρομοι τρομοκρατηθέντες από τους κρότους ριπτομένων όλμων, πυροβολισμών και άλλων όπλων και από την λάμψιν φωτοβολίδων. Υπό το κράτος του τρόμου, μη γνωρίζοντας τι πράγματι συμβαίνει, και διαισθανόμενοι ότι αι διαθέσεις του επιδρομέως δεν θα ήσαν καθόλου φιλικαί, πολλοί των κατοίκων, μεθ' όλων των μελών της οικογενείας των, ημίγυμνοι, όπως ηγέρθησαν εκ του ύπνου, ετράπησαν άλλοι προς την παραλίαν και άλλοι προς τα βουνά.

Είχε συμβεί το εξής. Μικρά ομάς ανταρτών, πληροφορηθείσα ότι η γερμανική δύναμις θα επεχείρη την εκκαθαριστικήν επιχείρησιν προς Δομβραίναν και Ελικώνα, κατέλαβε θέσεις 3 χιλιόμετρα έξωθι της Δομβραίνης και ότε οι Γερμανοί έφθασαν εις το μέρος αυτό ευρέθησαν προ αντιστάσεως των ανταρτών, επηκολούθησε η συμπλοκή με αποτέλεσμα υποχωρήσεως των ανταρτών προ της πολύ υπερτέρας δυνάμεως των Γερμανών. Παρά την υποχώρησιν όμως των ανταρτών οι όλμοι εξηκολούθουν και ερρίποντο συνεχώς υπό των Γερμανών επί ολοκλήρους ώρας και προς το πανικόβλητον πλήθος των κατοίκων Θίσβης και Δομβραίνης, οι οποίοι διεκρίνοντο, από τας λάμψεις των φωτοβολίδων, φεύγοντες προς τα έξω του χωρίου, φοβούμενοι αντίποινα.

Πριν ακόμη φωτίση, είχον καταληφθεί όλαι αι έξοδοι του χωρίου∙ πας συλλαμβανόμενος να εισέρχεται ή να εξέρχεται εκρατείτο.

Την πρώτη ημέραν της εισόδου ήρχισαν να καθησυχάζουν τον πληθυσμόν διά των διερμηνέων των, λέγοντες ότι δεν έχουν τίποτε να φοβηθούν, έστειλαν μάλιστα και προς τα γύρω βουνά να ειδοποιήσουν τους εκ φόβου καταφυγόντας κατοίκους να επανέλθουν εις το χωρίον και πράγματι πολλοί επανήλθον, εν σχετική ησυχία, εξαιρέσει μικροδιαρπαγών.

Την επομένην 27/8/43 οι κάτοικοι, εγερθέντες, είδον ότι αι περίπολοι των Γερμανών εις τους δρόμους είχον αυξηθεί. Αυτοκίνητα πλήρη ρουχισμού, επίπλων, προερχόμενα εκ του χωρίου Χώστια διήρχοντο διά του χωρίου μας με κατεύθυνσιν πέραν και της Δομβραίνης. Όλοι μας προησθάνθημεν την επικείμενην λεηλασίαν και του χωρίου μας, βλέποντες τι εγίνετο εις Χώστια, δεν εφανέσθημεν όμως κατά την επακολουθήσασαν ολοσχερή καταστροφήν του χωρίου δι’ εμπρησμού. Περί την 9ην πρωϊνήν ώραν τα μεγάφωνα των Γερμανών εκάλεσαν τον πληθυσμόν ολόκληρου του χωρίου να μεταβή εις την γειτονικήν Κοινότητα Δομβραίνης, προκειμένου να ομιλήση ο επί κεφαλής Γερμανός Αξιωματικός και ότι εντός 10 λεπτών έπρεπε να εκτελεσθή η διαταγή αυτή και όλος ο πληθυσμός να ευρίσκετο εις Δομβραίναν, μηδέ των νηπίων και γερόντων εξαιρουμένων. Όλος ο πληθυσμός του χωρίου υπήκουσεν, τρομοκρατούμενος από τους Γερμανούς στρατιώτας, οι οποίοι επρότειναν τα όπλα εις πάντα βραδύνοντα να αναχωρήση, μετεκινήθη και μετέβη εις Δομβραίνα, ένθα αντί ομιλίας ήκουσε και πάλιν από τα μεγάφωνα των Γερμανών ότι εντός 15 λεπτών έπρεπε να είναι έξω και της Δομβραίνης, οι κάτοικοι της οποίας ειδοποιήθησαν να εγκαταλείψουν ταυτοχρόνως την Δομβραίναν. Και ακολούθησε ολόκληρος ο πληθυσμός της Θίσβης 2000 κατοίκων, και ετέρων 2500 της Δομβραίνης και 2000 των Χωστίων, οι οποίοι υπακούοντες εις την ιδίαν διαταγήν κατέφθασαν εν τω μεταξύ, ανυπόδητοι και ως έτυχε να ευρεθούν την στιγμήν της διαταγής, την μαρτυρικήν των πορείαν προς την εξορίαν οδεύοντες, εις τα γειτονικά χωρία Ξηρονομή, Νεοχώρι, Ερημόκαστρο, Ελλοπία, Παλαιοπαναγιά, Βάγια κ.λπ. μέχρι Θηβών χωρία.

Μετά την αναχώρησιν του πληθυσμού αι ορδαί των Ούνων έμειναν ελεύθεροι να προβούν εις το καταστρεπτικόν των έργον.

Επί διήμερον 27 και 28 Αυγούστου εφόρτωναν εις τα αυτοκίνητά των παντός είδους ρουχισμόν και έπιπλα. Όλες οι προίκες των κοριτσιών, τα ωραία υφαντά χαλιά, αι πολυτελείς κεντητές κουβέρτες, που ξενύχτισαν χρόνια ολόκληρα τα μάτια των κοριτσιών για να τις κεντήσουν, τα φλοκωτά που περίμεναν τον εκλεκτόν των κορασίδων για να τον σκεπάσουν εις το πρώτο αγκάλιασμα του γάμου των, όλα τα εκουβάλησαν ούτοι εις τα αυτοκίνητά των και προσπερνώντας το βαδίζοντα εις την εξορίαν και με δάκρυα στα μάτια πλήθος, ειρωνευόμενοι έλεγαν, «αυτά τα χρειαζόμεθα για τους Γερμανούς του Βερολίνου και των άλλων γερμανικών πόλεων που οι βομβαρδισμοί των φίλων σας Άγγλων και Αμερικανών εξαναγκάζουν να κοιμούνται στα βουνά άστεγοι».

Την πρωΐαν δε της 28ης Αυγούστου έθεσαν πυρ εις τας οικίας του χωρίου Χώστια πρώτον, ενώ εξηκολούθη λεηλασία του χωρίου μας Θίσβη και της Δομβραίνης. Αφού δε ετελείωσαν τον εμπρησμόν των Χωστίων έβαλαν φωτιά στα σπίτια του χωρίου Θίσβη το βράδυ της 28ης Αυγούστου και την επομένην 29η Αυγούστου 1943.

Εκ των 500 οικιών του χωρίου μας εσώθησαν εκ τύχης μόνον 7 οικίες. Μετεγχειρίσθηκαν κατά τον εμπρησμόν φωσφορικόν υγρόν το οποίο επετάχυνε το καταστρεπτικόν έργον της φωτιάς.

 

[ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Χ. ΚΑΡΑΜΠΟΓΙΑΣ, τότε γραμματέας της Κοινότητας Θίσβης, Γραπτή έκθεση - αναφορά]

Νίκη Καναγκίνη, Χειρόγραφο, 1998, λάδι σε καμβά 180 x 160 εκ.