Corrientes (Argentina)

Άποψη της έκθεσης του Anselm Kiefer στην γκαλερί Gagosian. Φωτ.: Στάθης Μαμαλάκης.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Του Νίκου Μαυρέλου

 

Με την άφιξή σου στην Clorinda, κάνεις τη σύγκριση με τις τιμές την προηγούμενη φορά που είχες έρθει και παθαίνεις κάποιο σοκ. Το ένα ευρώ είχε 230 πέσος και τώρα 1.000, τα προϊόντα έχουν ακριβύνει ακόμα και για έναν ευρωπαίο και σκέφτεσαι πόση αξιοπρέπεια έχουν τούτοι οι φίλοι που ήρθαν να σε προϋπαντήσουν τόσο μακριά. Φυσικά πληρώνεις τη βενζίνη και κερνάς τον καφέ με όλη σου την καρδιά. Και σκέφτεσαι, μήπως ο λεγόμενος από τους βορειοευρωπαίους «τρίτος» κόσμος είναι εν τέλει πρώτος και με διαφορά στην ανθρωπιά, αλλά η συγκεκριμένη παρέα και στη μόρφωση;

Ξεκινά το αυτοκίνητο ενώ η ζέστη αρχίζει να γίνεται ανυπόφορη. Ο κλιματισμός σώζει, αν και χάνει λίγο υγρά το κλιματιστικό του αυτοκινήτου. Ο δρόμος ίσιος και ατέλειωτος, όπως στα περισσότερα μέρη της Αργεντινής. Μετά από τέσσερις ώρες μπαίνει το αμάξι στο Chaco και φαίνεται στα δεξιά η Resistencia, η πόλη όπου είναι το τμήμα Ανθρωπιστικών Σπουδών, όπου είχες πάει την προηγούμενη φορά εν είδει τουρίστα-επισκέπτη καθηγητή και δεν είχες δει αυτά που επρόκειτο να δεις και να ζήσεις τούτη τη φορά. Η τεράστια γέφυρα που χωρίζει τη Resistencia από την πόλη Corrientes είναι ζωτικής σημασίας και βλέπεις από ψηλά την πόλη, την costanera και τα πλουσιόσπιτά της των αποικιοκρατών, την παραλία στο ποτάμι όπου ο κόσμος κολυμπά μια και είμαστε ακόμα στο καλοκαίρι, σαν τον δικό μας Αύγουστο. Περνάς το κεντρικό μέρος με τις μεγάλες λεωφόρους και μπαίνεις στην Avenida 3 de Abril που σε λίγο γίνεται Pedro Ferré και μετά Independencia. Τελικός προορισμός το Pirayui Viejo. Βγαίνοντας από την λεωφόρο αρχίζουν οι τσιμεντόδρομοι και κατόπιν οι χωματόδρομοι, με κάρα να τρέχουν παράλληλα με μηχανές και αυτοκίνητα, παλιά ημιφορτηγά με «πειραγμένους» σκελετούς, ρόδες και καρότσες αυτοσχέδιες, και συνειδητοποιείς ότι δεν είσαι πια τουρίστας. Είσαι ένας από τους ανθρώπους που μένουν εκεί και μιλάς την ίδια γλώσσα ή κουβαλάς τις ίδιες συνήθειες της Ελλάδας της δεκαετίας του 1970, όπως θα καταλάβεις αργότερα όταν θα κινηθείς στη γειτονιά.

Σε λίγο φτάνουμε στην αρχή της περιπέτειας, όπως δηλώνει και το όνομα του δρόμου, calle Julio Verne, που σου φέρνει στο νου τα παιδικά αναγνώσματα, ο Γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες, οι 20.000 λεύγες υπό την θάλασσαν (λόγω πλημμυρών) κλπ. Το σπιτάκι είναι μικρό αλλά με ψηλό φράχτη και καγκελόπορτα. Μπαίνοντας στο σπίτι βλέπεις πόσο απλό είναι και χαίρεσαι που θα μείνεις σε έναν τέτοιο χώρο. Η ζεστασιά είναι στην απουσία όλων των «ανέσεων» που δίνει ο τρόπος που μάθαμε. Η προετοιμασία του φαγητού είναι ένα τελετουργικό ομαδικό και όμορφο, όπως θα καταλάβεις όλο αυτό το διάστημα, και μάλιστα θυμίζει εποχές φοιτητικών χρόνων στη δεκαετία του ’80 και αρχές του ’90 στην Ελλάδα. Συγκεντρώσεις σε σπίτια και μαγειρέματα, με ποτό και ωραίες στιγμές. Η αίσθηση ότι είσαι στον πρώτο και καλό κόσμο γίνεται ολοένα και πιο έντονη. Η παρέα κουρασμένη αλλά με πολλή όρεξη καταβροχθίζει τα μακαρόνια, μία από τις βασικές τροφές, μαζί με το ρύζι και τις πίτες. Δεν χωράνε πολυτέλειες για εξεζητημένα πιάτα και υλικά. Αυτά που έφερες φαίνονται εντελώς εξωτικά και οι ευχαριστίες είναι μεγάλες, ειδικά για τα δωράκια.

Οι συζητήσεις για την πολιτική του Μιλέι παίρνουν και δίνουν και ενημερώνομαι από πρώτο χέρι για το φαινόμενο αυτό του επιχειρηματία που έγινε πολιτικός εν μια νυκτί, κάτι που ήταν ήδη δεδομένο για τις ΗΠΑ, μας ήρθε και στην Ελλάδα και συμβαίνει και σε άλλα μέρη. Την επόμενη μέρα είναι η πορεία ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της παιδείας, αφού ανακοίνωσε ότι, εκτός από όλες τις υπηρεσίες υγείας και τα νοσοκομεία, όλα τα σχολεία σε όλες τις βαθμίδες και όλα τα πανεπιστήμια θα γίνουν ιδιωτικά.

Ο ύπνος είναι πολύ βαθύς μετά από τέτοιο ταξίδι και στην ηρεμία ενός σπιτιού, μακριά από την κρύα αίσθηση του ξενοδοχείου. Έτσι, το επόμενο πρωί φρέσκος-φρέσκος ξυπνάς με όρεξη για τη δυναμική πορεία. Το πρωινό πρέπει οπωσδήποτε εκεί στην Αργεντινή να έχει dulce de leche, αφού και νοστιμότατο είναι και θερμιδική βόμβα που κάθε άνθρωπος θέλει το πρωί για να κρατηθεί, ειδικά όταν έχει να κατέβει σε πορεία. Πιο πολύ το dulce de leche από τη φρυγανιά ή το μπισκότο. Mate cocido ή καφές το τυπικό ρόφημα που συνοδεύει το γλυκό. Μάτε σκέτο πίνεις μόνο μετά γιατί είναι πικρουλό και πιο πολύ θέλεις ένα γλυκάκι το πρωί. Ο κήπος είναι υπέροχος και τίποτα δεν προμηνύει το χαμό που θα ακολουθήσει με τις καταιγίδες των επόμενων ημερών.

Ενώ η πορεία είναι στις δέκα οι ρυθμοί είναι ελληνικού τύπου και δέκα παρά που φεύγουμε είναι αργά, αλλά ο οικοδεσπότης και φίλος λέει πως δεν αρχίζει ποτέ την ώρα που λένε, αλλά αργότερα πάντα. Έτσι σιγά σιγά ετοιμάζεσαι γιατί θέλει και παραπάνω μισή ώρα (αν δεν έχει πολλή κίνηση) να κατέβει κανείς στο κέντρο μέσα από τον κυκεώνα των χωματόδρομων, των τσιμεντόδρομων και της ασφαλτοστρωμένης λεωφόρου. Το πάρκινγκ είναι επίσης ένα θέμα, όπως σε όλες τις πόλεις. Η πόλη Corrientes είναι 250.000 κάτοικοι (εκτός των περιχώρων και των γύρω χωριών που κόλλησαν). Ρωτάς πόση ώρα θέλει το λεωφορείο και σου λέει ότι εκτός της αναμονής στη στάση θέλει κάνα 50λεπτο. Βλέπεις τα λεωφορεία και θυμάσαι το υπεραστικό που σε πήγαινε στο σχολείο τη δεκαετία του ’80, αν και εδώ έχουν πάντα πολλά χρώματα ανάλογα με τη γραμμή, όπως ακριβώς και στο Buenos Aires.

Ο Facundo (που είναι και συνάδελφος) παρκάρει το αυτοκίνητο στην Plaza Libertad και προχωράμε στο σημείο εκκίνησης της πορείας, όπου ενωνόμαστε με τους συνδικαλιστές των σωματείων όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης. Οι γνωριμίες είναι πολύ ενδιαφέρουσες και βλέπεις ανθρώπους της ηλικίας σου να συζητάνε τα προβλήματα. Οι συστάσεις είναι πολλές και χαίρονται οι άνθρωποι όταν τους μιλάς στη γλώσσα τους, αν και ακούγοντας Ελλάδα έχουν στο μυαλό τους μια ωραία χώρα. Πολλοί την ξέρουν από τον Γαβρά ή τον Θεοδωράκη, από τις καλές εποχές της δυναμικής και ενεργής συμμετοχής στα πολιτικά πράγματα. Μάλλον δεν φαντάζονται τη σημερινή κατάσταση, μια και η δική τους χώρα επί σειρά ετών περνάει δύσκολα. Αρχίζουν οι συζητήσεις και οι ανταλλαγές απόψεων για την παιδεία, ώσπου έρχεται το κάλεσμα για εκκίνηση προς το κτίριο της Περιφέρειας στην Plaza 25 de Mayo.

Η πορεία, δυναμική, προχωρά στους δρόμους της πόλης με συνθήματα υπέρ της δημόσιας παιδείας και κατά του Μιλέι. Πρόκειται για ένα μοντέλο που απέτυχε παταγωδώς στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, καθιστώντας την βασική εκπαίδευση πάρκινγκ παιδιών και την πανεπιστημιακή μια πελατειακή σχέση που αναγκάζει τους διδάσκοντες να ρίχνουν το επίπεδο για να έχουν φοιτητές και, συνεπώς, δουλειά. Όπως και στην Ελλάδα, ο φοιτητής πρέπει να περνάει τα μαθήματα (ασχέτως αν ενδιαφέρεται και μελετά ή όχι) για να αποδειχθεί ότι οι δάσκαλοί του είναι καλοί. Στην Αργεντινή η πλήρης ιδιωτικοποίηση αποτελεί το ακραίο μοντέλο, αφού προτείνει ο Πρόεδρός τους να γίνουν ΟΛΑ ιδιωτικά, στην παιδεία αλλά και στην υγεία.

Η πορεία καταλήγει στην Περιφέρεια και η αστυνομία παρατεταγμένη στην είσοδο απλά ακούει αδιάφορα τα αιτήματα των διαδηλωτών. Έχει άραγε νόημα να γίνονται όλα αυτά, αν όλα είναι προδιαγεγραμμένα και η κυβέρνηση είναι παντοδύναμη έχοντας ένα πολύ υψηλό ποσοστό; Αφού τα ΜΜΕ κατηύθυναν τον κόσμο που, απογοητευμένος από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, ψήφισε μονοκούκι το τρομερό παιδί του επιχειρηματικού κόσμου έχει νόημα; Ας μην ξεχνάμε ότι ο Μιλέι επιπλέον υμνεί όσους πλουτίζουν εις βάρος του κράτους ως «μάγκες», ενώ για τους φτωχούς αναφέρει, εν ολίγοις, ότι αυτοί φταίνε που δεν έχουν να πληρώσουν το σχολείο ή το πανεπιστήμιο. Παρότι οι Αργεντίνοι πληρώνουν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, έστω και λίγα, και δυσκολεύονται ακόμα και για αυτά, ξέρουν ότι με την πλήρη ιδιωτικοποίηση η εκπαίδευση θα γίνει αγαθό μόνο για την (ανύπαρκτη σχεδόν) μεσαία τάξη και κυρίως για τους, ελάχιστους σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, έχοντες. Δεν φταίει και τόσο ο κόσμος, ειδικά ο αμόρφωτος (και είναι μεγάλο το ποσοστό στο Corrientes) που ψηφίζει, βασιζόμενος στα ΜΜΕ, έναν υποψήφιο νέο και «φρέσκο» στην πολιτική. Κατηγορούμε τους Αργεντίνους που ψήφισαν ό,τι ψήφισαν και δεν βλέπουμε την καμπούρα μας, νομίζοντας ότι «η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή», ενώ τα γεγονότα δείχνουν μάλλον μια εγγύτητα εκπληκτική παρά τη διαφορά ότι είμαστε και καλά στην ΕΕ.